Nguyễn Văn Trần
4-4-2016
Đảng và Phái
Khi nói về một tổ chức hoạt động cho mục tiêu
tranh thủ chánh quyền quốc gia, người ta có thói quen gọi đó là « Đảng Phái »
mà thường không có chủ ý phân biệc Đảng và Phái để biết hai từ ngữ đó có nội
dung khác nhau không ?
Đảng do tiếng la-tinh “ pars ” có nghĩa là một
phần, một bộ phận trong một cái lớn, cái toàn thể .
Nếu đảng là một nhóm người, tức một phần hay
một bộ phận của nhân dân một quốc gia kết hợp lại để cùng chia sẻ với nhau
chung những quyền lợi, những quan điểm, những tư tưởng và nhắm mục tiêu đắc cử
vào chánh quyền để thi hành quyền lực thực hiện một dự án chánh trị hoặc một
chương trình chung thì đó là Chánh đảng, tức đảng chánh trị . Chánh đảng hoạt
động cho mục tiêu khác hơn các tổ chức khác như nghiệp đoàn, hiệp hội, …
Do đó Chánh đảng được định nghĩa, một mặt, dựa
theo hệ thống tư tưởng của Chánh đảng theo đuổi, mặt khác, dựa theo định chế vì
hình thức chánh đảng nói lên bản chất chế độ chánh trị quốc gia là dân chủ hay
độc tài .
Mục đích tối hậu của Chánh đảng là tranh thủ
Chánh quyền, lập Chánh phủ để binh vực cho những tư tưởng trong chương trình
của mình bằng bầu cử, chớ không chỉ nhằm gây ảnh hưởng lên Chánh phủ .
Chánh đảng xuất hiện theo sự ra đời của chế độ
đại nghị . Ở Anh, Chánh đảng xuất hiện vào thế kỷ XVII . Từ lúc ban đầu cho tới
hậu bán thế kỷ XIX, Chánh đảng chỉ gồm những Đại biểu họp nhau lại theo những
vấn đề chánh trị quốc gia họ đồng ý để cùng nhau bênh vực . Khi cử tri gia tăng
và người ta đưa vào sanh hoạt chánh trị phổ thông đầu phiếu, Chánh đảng thành
hình bên ngoài Quốc Hội gồm cả những thành viên không phải Đại biểu, trở thành
cơ cấu tổ chức có hệ thống .
Sau Anh, Chánh đảng xuất hiện ở Huê kỳ vào đầu
thê kỷ XIX .
Chánh đảng được tổ chức ở cấp Quốc gia hay địa
phương . Cơ quan quyết định vẫn là Đại Hội Đại biểu định kỳ . Giữa hai kỳ Đại
Hội, mọi việc đều do Ban Thường vụ, tức Cơ quan trung gian giữa 2 Đại Hội quyết
định .
Chánh đảng khác nhau do căn bản ý thức hệ .
Thông thường có 4 dạng sanh hoạt chánh trị Chánh đảng : đa đảng là một tập hợp
hay liên minh nhiều đảng nhỏ để hội đủ đa số cầm quyền bởi không đảng nào một
mình có đủ đa số ở Quốc Hội hay thành lập chánh phủ (Ý, Bỉ, Đức ); hai đảng
lớn, các đảng nhỏ khác bị loại , Chánh phủ do một trong hai đảng thành lập (Huê
kỳ); một đảng đa số áp đảo cầm quyền suốt thời gian dài , các đảng khác giử vai
trò đối lập (Ấn độ từ năm 1947 tới năm 1980) .
Chánh đảng không do luật pháp tạo ra, mà do
văn hóa chánh trị hay hệ thống tổ chức bầu cử của quốc gia . Nhưng trong chế độ
dân chủ, Đảng Phái được luật pháp bảo vệ theo luật Chánh đảng. Hệ thống đa đảng
dẫn tới thể thức bầu cử theo tỷ lệ . Bầu cử đơn danh do hai đảng tranh cử .
Sau cùng còn một dạng đảng đặc biệc, không
giống ai hết vì không do nhân dân chọn lựa người đại diện mà vẫn cầm quyền và
cố giữ chánh quyền lâu dài, đó là đảng độc nhứt và độc tài của các chế độ công
sản như ở Tàu và Việt nam ngày nay . Loại đảng này có nhiệm vụ là dùng dối trá
và bạo lực cướp chánh quyền và cầm quyền . Dối trá để che dấu bạo lực và bạo lực
để làm cho dối trá hiệu quả mạnh . Khi cầm quyền, đảng chỉ lo sợ kẻ thù duy nhứt
là nhân dân họ cai tri. Họ sẳn sàng phụ thuộc vào ngoại bang chống lại nhân dân để giữ quyền lực đã cướp
được .
Phái
Phái là một từ ngữ mang ý nghĩa xấu để chỉ một
nhánh nhỏ, một bộ phận nhỏ, tách rời khỏi cái lớn , cái nguyên chánh thống ,
một cách không được chánh đáng, không hợp lệ .
Một nhánh của một Chánh đảng gọi là hệ phái .
Một nhánh của một tôn giáo gọi là giáo phái.
Khi nói Đảng Phái, người ta không thể không
hiểu đó là muốn nói đảng nguyên gốc, đảng chánh và những nhánh nhóc, những phe
nhóm khác nhau, những xu hướng khác nhau trong một đảng cùng vận hành tranh
giành quyền lực hoặc ảnh hưởng . Nhưng khi nói “tinh thần đảng phái ” thì chắc
chắn đó là điều xấu vì “ tinh thần đảng phái ” thường lấn ác tinh thần quốc gia
dân tộc nên đặt quyền lợi đảng phái trên quyền lợi đất nước . Đảng cộng sản ở
Việt nam là trường hợp điển hình .
Đảng Phái ở Việt nam
Từ sau khi thực dân pháp đô hộ, và sau khi
Phong trào Cần Vương thất bại, ở Viêt Nam bắt đầu xuất hiện những tổ chức do giới
trí thức tây học hay giới sĩ phu mới đứng lên thành lập để tranh đấu chống thực
dân giành độc lập dân tộc . Vì hoàn cảnh lúc đó, những tổ chức này phải chọn
con đường võ trang tranh đấu . Tuy nhiên có vài tổ chức trương đường lối ôn hòa
vì biết võ trang không thể thắng được địch thủ lợi hại hơn nhiều .
Đảng Lập Hiến
Vào năm 1923, ông Bùi Quang ChiêuPhan Long ,
Phan văn Trường thành lập một đảng chánh trị lấy tên là Đảng Lập Hiến . Đây là
một Chánh đảng đầu tiên ở xứ Nam kỳ
Đảng Lập Hiến có đảng viên là đại điền chủ, tư
sản dân tộc, trí thức tiểu tư sản ở Nam kỳ . Đảng chủ trương tranh đấu ôn hòa,
thỏa hiệp với thực dân Pháp nhằm trước tiên dành quyền lợi kinh tế cho người Việt, dành độc lập dân tộc thông qua việc duy tân, gia tăng lợi tức, mở mang
văn hóa mới theo Âu tây .
Đảng Lập Hiến có cơ quan ngôn luận là tờ La Tribune IndigèneLa Tribune Indigène
Các báo này, sau đó, lên tiếng đòi quyền bình đẳng
giữa người Việt với người Pháp nên nhà cầm quyền thực dân buộc phải đóng cửa năm
1925 . Qua năm sau, La Tribune Indochinoise
Việt nam Quốc Dân Đảng
Năm 1927, ông Nguyễn Thái Học, sau khi Nam Đồng
Thư xã đóng cửa dưới sự đàn áp của thực dân, thành lập Việt Nam Quốc Dân Đảng,
dựa theo mô hình của Trung Hoa QuTôn D ật
Tiên .
Việt nam Quốc Dân Đảng kết nạp đảng viên trong
giới giáo chức và trí thức nên xa rời giới thợ thuyền và nông dân, tổ chức thành
những tiểu tổ bí mật . Việt nam Quốc Dân Đảng chủ trương cách mạng võ trang dành
độc lập . Năm 1928, Việt nam Quốc Dân đảng gây được sự chú ý rộng rãi bằng những
vụ ám sát nhân viên chánh quyền thực dân và những cộng sự viên người Việt nam
(Việt gian ).
Năm 1929, vụ ám sát Hervé Bazin, một người Pháp tuyển mộ phu đồn điền
cho Nam kỳ, bị nhiều người ghét và căm thù, dẫn đến hậu quả là Việt nam Quốc Dân
đảng bị thực dân đàn áp thô bạo . Trong số 1500 đảng viên, có tới từ 300-500 người
bị thực dân bắt . Đảng trưởng Nguyễn Thái Học nhờ đồng chí bí mật giải thoát .
Kế hoạch tấn công đồn Pháp để đưa đến quần chúng
nổi dậy cướp chánh quyền thất bại, đảng trưởng và một số các đồng chí bị tử hình
. Việt nam Quốc Dân đảng bắt đầu suy yếu .
Trong Đệ II Thế chiến, Việt nam Quốc Dân đảng đã
một lần liên minh chiến thuật với đảng cộng sản của Hồ Chí Minh và bị Hồ Chí
Minh ngấm ngầm sát hại để chỉ còn Việt Minh là tổ chức duy nhứt lãnh đạo kháng
chiến dưới sự chỉ huy của đảng cộng sản .
Sau Hiệp định đình chiến Genève năm 1954, Viêt Nam Quốc Dân đảng di tản vào miền nam phải ngưng hoạt động vì bị chánh quyền
Ngô Đình Diệm thẳng tay đàn áp . Cán bộ lãnh đạo bị đi tù hoặc trốn ra ngoại quốc
tỵ nạn . Sau khi chế độ Ngô Đình Diệm bị lật đổ, Việt nam Quốc Dân đảng cùng với
các đảng phái khác mới phục hoạt được cho tới 30/04/75, một lần nữa, di tản ra
hải ngoại và tiếp tục hoạt động .
Tôn chỉ của Việt nam Quốc Dân đảng : Dân
tộc độc lập, Dân quyền tự do, Dân sinh hạnh phúc .
Để tiến tới thực hiện tôn chỉ đó, Việt nam Quốc
dân đảng nhận lãnh nhiệm vụ làm « cuôc cách mạng dân tộc, cách mạng xã hội
và xây dựng nền Dân chủ trực tiếp, cụ thể dùng võ lực đánh đổ chế độ thực dân
phong kiến để lập một nước Việt nam độc lập Cộng Hòa, đồng thời giúp đỡ các dân
tộc bị áp bức trong công cuộc tranh đấu dành độc lập của họ, đặc biệc là các dân
tộc Lèo và Miên »
Đại việt Quốc dân đảng
Năm 1939, ông Trương T ử Anh cùng các đồng
chí thành lập Đại Việt Quốc Dân đảng và ông được các đồng chí tín nhiệm làm Đảng
trưởng .
Đại Việt Quốc Dân Đảng xây dựng trên chủ thuyết
Dân Tộc Sinh Tồn với bài hát là bài Việt nam Minh châu Trời Đông .
Năm 1944, trước những biến chuyển gay gắt của
tình hình việt nam, Đại Việt Quốc Dân Đảng kết hợp với Đại Việt Quốc Xã của ông
Nguyễn Xuân Tiếu, Đại Việt Duy Dân của ông Lý Đông
A
Năm 1945, Nhựt đảo chánh Pháp, Liên Minh tranh
thủ lập Chánh phủ nhưng Nhựt không muốn . Trước sự thắng thế của cộng sản, Đại
Việt cùng với Việt nam Quốc dân đảng, Đại Việt Dân chính thành lập Mặt Trận
Quốc Dân Đảng chống lại cộng sản .
Năm 1946, Hồ Chí Minh không cho các đảng phái
quốc gia tham gia ứng cử Quôc Hội lấy cớ các đảng phái quốc gia liên hệ với ngoại
bang âm mưu phá hoại nền độc lập dân tộc .
Đại Việt chống lại Việt Minh trong cuộc bầu cử
Quốc Hội .
Ngày 6/3/46, Chánh phủ Hồ Chí Minh ký Hiệp ước
sơ bộ với Pháp, cho quân đội Pháp đổ bộ lên Hà nội với âm mưu thâm độc hướng dẫn
thực dân Pháp tiêu trừ các đảng phái quốc gia . Hồ Chí Minh giải thích với cán
bộ thân tín « Thà để thực dân Pháp đô hộ thêm năm mười năm nữa còn hơn có
độc lập ngay bây giờ mà trong tay các đảng phái quốc gia » . Đại Việt chống
lại thỏa ước đó đồng thời tách rời Việt nam Quốc dân đảng . Việt Minh và các đảng
phái quốc gia tranh chấp ngày càng gay gắc, với cả võ trang . Việt Minh lợi dụng
sự hợp tác với Pháp tấn công vào chiến khu Đại Việt và Việt nam Quốc dân đảng ở
Vĩnh Yên, Thái Nguyên, ám hại đảng viên các đảng phái . Vào thời điểm này, Đảng
trưởng Trương T ử
Anh bị mất tích .
Liên Minh các đảng phái
Đại Việt lập được nhiều chiến khu ở cả 3 miền
Việt nam, có cả trường huấn luyện sĩ quan . Riêng ở Nam kỳ, Đại Việt liên kết với
Việt nam Quốc dân đảng, Cao Đài ,
Phật Giáo Hòa Hảo và Bình Xuyên thành lập Mặt Trận Quốc Gia Liên Hiệp, vào tháng
4/1946, theo đuổi mục tiêu tranh thủ độc lập cho Việt nam, tập hợp những thành
phần dân chúng không muốn theo Việt Minh .
Mặt Trận do Giáo chủ Huỳnh Phú Sổ làm
Chủ tịch . Việt Minh cũng gởi đại diện tham gia Mặt Trận, nhưng chỉ một tháng
sau, rút lui . Giáo chủ Phật Giáo Hòa Hảo, ngoài lực lượng tôn giáo, còn thành
lập Dân Xã đảng để tranh đấu cách mạng chánh trị dựa trên giáo lý Phật Giáo Hòa
Hảo làm nền tảng . Dân Xã Đảng (Việt nam Dân chủ Xã hội đảng ) là một đảng cách mạng ở Việt nam đầu tiên theo lý
thuyết Dân chủ Xã hội mà ngày nay, ta thấy phổ biến ở gần khắp Âu châu .
Qua năm 1948, Đại Việt tham gia vận động giải
pháp Bảo Đại để tiến tới thành lập trên cả nước một Chánh phủ chánh thức không
công sản . Chánh phủ Quốc Gia Việt nam ra đời
cùng với Quốc kỳ, tức cờ vàng 3 sọc đỏ còn tồn tại ở hải ngoại ngày nay
.Và từ đó, tiếng Quốc Gia được lưu hành để phân biệt tách bạch với cộng sản .
Khi nói Quốc gia là biểu thị cái gì hoàn toàn khác với cộng sản, hay không phải
là cộng sản .
Sau Hiệp định Genève, hầu hết cán bộ đảng viên và các
cơ sở của Đại Việt Quốc dân Đảng ở bên kia vĩ tuyến 17 đều di tản vào miền Nam
.
Năm đảng viên Đảng Đại Việt chiếm 5 trong số
19 ghế của Nội các trong Chánh phủ đầu tiên của Quốc gia Việt Nam .
Dưới thời Đệ I Cộng Hòa các đảng phái quốc gia
chống Cộng sản và Thực dân từ trước khi ông Ngô Đình Di ệm lập
Chánh phủ đều bị chế độ Ngô Đình Diệm đàn áp thô bạo . Trong số ba chiến khu
của Đảng Đại Việt là Ba Lòng (Quảng
Trị), Nguyễn Huệ (quận Tuy Hòa, Phú Yên)
và Châu Đốc, thì Ba Lòng bị Ngô Đình Diệm cho quân đội tiến đánh tan vỡ. Hoạt
động của Đảng phải tạm ngưng vì chánh sách độc tài của Ngô Đình Diệm .
Điều
đáng lấy làm lạ là Ông Ngô Đình Diệm " ... từng lê gót nơi quê người,thề
tranh đấu cho tự do ..." lại có chung kẻ thù với thực dân và cộng sản, đó
chính là các đảng phái quốc gia !
Sau khi Đệ I Cộng Hòa sụp đổ năm 1963, Đảng Đại
Việt và các đảng phái khác bắt đầu tranh thủ dân tâm trở lại. Một số đảng viên kỳ
cựu tham chính trong các Chánh phủ sau nền Đệ I Cộng Hòa và trong nền Đệ II
Cộng Hòa .
Số đảng viên của Đại Việt vào cuối thập niên
1960 là khoảng 20.000 người.
Mặc dù phục hoạt sau khi Đệ nhất Cộng hòa bị
lật đổ, năm 1964 Đảng Đại Việt lại bị phân hoá chia ra thành mấy nhóm . Đại
Việt Cách mạng đảng do ông Hà Thúc Ký
Sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975, đại bộ phận của
Đại Việt thoát ra nước ngoài và tiếp tục tranh đấu chống cộng sản ở Việt nam . Theo
mô hình ở Việt nam trước 30/04/75, ông Nguyễn Ngọc Huy cũng tổ chức Liên Minh
Dân Chủ Việt nam mở rộng hoạt động trong Cộng đồng Việt nam hải ngoại dưới sự
lãnh đạo kín đáo của Tân Đại Việt .
Bác sĩ Nguyễn Tôn Hoàn mất vào tháng 9
năm 2001, sau Đại
hội Đảng tại Garden Grove, California, Đại Việt Quốc
dân đảng lại thêm một lần nữa phân hóa vì ảnh hưởng truyền thống đảng tranh. Tiến sĩ Phan Văn Song là một Chủ
tịch Đảng chánh thức với kỹ sư Trương
Vi ệt Hoàng làm Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương .
Đại Việt Cách mạng đảng, sau khi Chủ tịch Hà
Thúc Ký lớn tuổi, bị bịnh và mất, được ông Bùi Di ễm, Cựu Đại sứ VNCH, một đảng viên kỳ cựu,
đảm nhiệm và tổ chức lại đảng ở các nơi, với một số hoạt động trong Cộng đồng
Việt nam hải ngoại . Sau đó, ông cũng rút lui .
Giáo phái miền Nam
Ở Miền nam, ngoài Đảng Lập Hiến của ông Bùi Quang ChiêuCao
Đài , Phật Giáo Hòa Hảo ra đời trước Đệ II Thế chiến theo đuổi
mục tiêu giải phóng dân tộc dành độc lập . Những tổ chức chánh trị-tôn
giáo-quân sự này bị chánh quyền Ngô Đình Diệm gọi miệt thị là Giáo phái .
Đây là những lực lượng chánh trị võ trang vừa
tranh đấu chống thực dân Pháp, vừa chống Cộng sản Việt minh . Họ giữ được an
ninh cho miền Đông và miền Tây Nam Việt . Riêng Bình Xuyên, sau khi ly khai với Cộng Sản Việt minh, rút về vùng Bình Xuyên, giữ an ninh cho vùng Sài gòn Gia
định . Hoạt động của Việt minh gần như bị vô hiệu hóa ở khu vực rộng lớn này.
Sau Hiệp định Genève, ông Ngô Đình Di
Nhận định
Tất cả các Đảng Phái quốc gia, tức không cộng
sản, đều là những tổ chức chánh trị và võ trang tranh đấu nhằm lật đổ chế độ thực
dân, khôi phục nền đôc lập dân tộc, không khoang nhượng, do lòng yêu nước chân
thật . Trong tranh đấu, họ bị áp lực vừa của thực dân vừa của cộng sản nên dần
dần bị suy yếu nên phải phân hóa để tự tồn .
Đến lúc ông Ngô Đình Di
Ngày nay ra hải ngoại, các đảng phái như Việt
nam Quốc Dân đảng, Đại việt Quốc Dân đảng, Đại Việt Cách mạng đảng, Tân Đại việt,
Dân Xã đảng, …đều lâm vào một hoàn cảnh nghịch lý khách quan .
Ra đời làm đảng
cách mạng võ trang, tranh đấu theo đường lối cách mạng chống thực dân và cộng sản
. Bị truy lùng, đàn áp nhưng các đảng phái vẫn có đối tượng và hoàn cảnh để
tranh đấu và xác định địa vị của mình trong lòng dân tộc . Địch hung hãn thì sự
tranh đấu của họ càng bộc lộ tính can trường .
Nay ở hải ngoại, các đảng phái vẫn
duy trì chủ trương cách mạng mà hoàn cảnh lại khác đi . Tranh đấu cách mạng không
còn thích hợp . Có chuyển qua tranh đấu chánh trị , thành chánh đảng, thì cũng
không có môi trường hoạt động . Đảng phái cách mạng nay đành phải tham gia hoạt
động với Cộng đồng người việt hải ngoại như những hội ái hữu . Năm vài lần, đảng
đứng ra tổ chức lễ tưởng niệm đảng trưởng quá cố, mít-tinh ngày 30/04, ngày quốc
tế nhân quyền, …
Tự lột xác như sâu hóa bướm thì không đành vì nặng lòng với tiền
nhân . Riêng đối với bản thân mình cũng thấy khó xử vì làm như vậy không tránh
khỏi bị rơi vào tình trạng lạc lỏng, bơ vơ như kẻ vừa mất nước vừa mất nhà .
Thôi thì cùng nhau lấy đảng phái làm tấm gương
thất bại để soi rọi làm hiển lộ bài học mới giúp chúng ta nỗ lực cho tương lai
trong một tâm thức mới và tình hình mới .
Nguyễn văn Trần
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét