Bản dịch của Nguyễn
Thành (Defend the
Defenders)
20-03-2013
Hai mươi tháng trước, một thành viên của nhóm khởi
xướng blog Anh Ba Sam– nguồn tin “ngoài luồng” hàng đầu ở Việt Nam –
đã tìm cách tiếp xúc với tôi. Họ hỏi tôi có phiền gì không nếu họ đăng bản dịch
tiếng Việt của một bài mà tôi đã viết về cuộc khủng hoảng đang ngày một trầm
trọng trên Biển Đông.
Tôi đồng ý, và từ đó bắt đầu một mối quan hệ mà
nhờ nó các bài viết của tôi về Việt Nam đương đại được bạn đọc Việt
Nam và người Việt Nam ở hải ngoại biết đến nhiều hơn là vài ngàn bạn
đọc trên Asia Sentinel và các ấn phẩm trực tuyến khác của khu vực.
Gần đây, cho đến ngày 8-3, đã có một cuộc tranh luận
sôi nổi trên blog Ba Sam về việc Hiến pháp Việt Nam cần được sửa đổi như
thế nào. Không có gì lạ ở đây cả; Quốc hội sẽ biểu quyết về một văn bản
mới vào mùa thu, và họ đã kêu gọi nhân dân bày tỏ quan điểm tham
gia góp ý.
Tin lời cơ quan lập pháp, các bài bình luận được đăng
trên Anh Ba Sam nghiêng mạnh về hướng giải phóng các quyền con người được
bảo đảm trong Hiến pháp hiện hành khỏi việc bị vô hiệu hóa bởi một
loạt các hạn chế lấy cớ an an ninh quốc gia.
Nó cũng cổ vũ mạnh mẽ cho việc giảm bớt sự độc quyền
của Đảng cộng sản trong việc ra các quyết định chính trị và giải
phóng tòa án và truyền thông chính thống khỏi sự chỉ đạo quá mức về
chính trị.
Việc này gần như chấm dứt vào ngày 8-3, khi blog Ba Sam
bị chiếm đoạt hoàn toàn. Các bài báo và bình luận nhiều năm qua đã bị
xóa. Các tài khoản e-mail của nhóm biên tập viên blog cũng bị xâm hại.
Nhóm Ba Sam không thể giành lại quyền kiểm soát wordpress.anhbasam.com.
Tuy nhiên, đó là một bi kịch có thể kiểm soát. Tất cả dữ liệu đã được
sao lưu trên các máy chủ ở nước ngoài, trừ nội dung của một vài ngày (gần
nhất).
Nhưng rồi sau đó, vào ngày 13/3, tin tặc lại tấn công, tung
lên một đoạn kể lể mà chúng bảo là của biên tập viên điều hành website, đoạn
này ráp nối các email và các bức ảnh lại với nhau. Cũng giống như tất cả các
màn tuyên truyền hiệu quả khác, đây là một sự pha trộn giữa sự thực và bịa đặt.
Một độc giả ngây thơ có thể kết luận rằng đội ngũ Anh Ba Sàm là bọn phản đảng,
phản động ở Mỹ, mưu toan lật đổ chính quyền Hà Nội.
Phóng đại thật. Họ là những người phê phán chế độ một cách sắc
bén, chắc chắn như vậy rồi, nhưng ưu tiên hàng đầu của Anh Ba Sàm là đăng
tải những bản tóm lược khách quan các sự kiện, tin tức ở Việt Nam và về Việt
Nam. Bản tóm lược đó bám theo tin tức thời sự 24/7 (24 giờ mỗi ngày, 7 ngày
trong tuần). Như chúng ta có thể thấy, blog này đã dành sự chú ý đặc biệt cho
những câu chuyện mà hệ thống truyền thông bị nhà nước giám sát của Việt Nam
không thể đăng tải. Thực đơn hàng ngày của blog là bản điểm tin thu hút sự chú
ý của hơn 100.000 bạn đọc thường xuyên.
Ngoài ra, blog Anh Ba Sam còn đăng rất nhiều bài bình
luận, chủ yếu là của một đội ngũ xuất sắc gồm các học giả Việt Nam, các
vị lão thành cách mạng và quan chức về hưu. Và họ cũng đăng các bài
viết của tôi mỗi ba hoặc bốn tuần về các vấn đề quản lý môi trường, văn
hóa truyền thông, các chính sách kinh tế thất bại, các động thái của
Trung Quốc nhằm hiện thực hóa yêu sách lố bịch của họ, và những nỗ
lực vụng về của chế độ và đảng cầm quyền nhằm cải cách chính sách đất
đai, chỉnh đốn nền kinh tế chệch choạc và viết lại Hiến pháp quốc gia.
Vụ xâm nhập Anh Ba Sam làm tôi khó chịu và đó là lý
do tại sao tôi viết bài này với ngôi xưng thứ nhất. Chúng tôi đã có một
mối quan hệ nghề nghiệp nghiêm túc. Nhóm Ba Sam cho rằng các bài viết
của tôi đáng để các độc giả Việt Nam chú ý. Và, tôi biết được một điều
rằng những gì tôi viết chắc chắn sẽ được xuất hiện trong một bản dịch
ở đâu đó trong thế giới blog tiếng Việt, tôi muốn những gì được cho là
của tôi ít nhất cũng đúng là những gì tôi muốn nói. Thỏa thuận của
chúng tôi là các tình nguyện viên của Ba Sam sẽ gửi các bản dịch của
họ cho tôi, và với sự giúp đỡ từ một người bản xứ đã bằng lòng cưới
tôi 44 năm trước, tôi sẽ kiểm tra xem họ dịch có đúng không.
Vào tháng 9-2012, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ban hành
một “hướng dẫn” ủy quyền cho công an mạng Việt Nam theo dõi các blog
đăng các bài “vu khống, bịa đặt, xuyên tạc và sai sự thật” về các lãnh
đạo nhà nước. Cùng lúc đó, ông Dũng phải chiến đấu để giữ ghế, và thật
dễ nghĩ rằng chỉ thị của ông ta chỉ đơn giản là đòn đánh vào sự bảo
trợ của các đối thủ trong nội bộ Đảng đối với các blog chống Dũng một
cách thô tục.
Tuy nhiên, sáu tháng sau đó, một kẻ nào đó đã đánh sập̣
blog hay nhất Việt Nam, cái blog không hề có sự thù ghét cụ thể nào đối với
Dũng. Sự giám sát và những nhận xét chế giễu của Anh Ba Sàm là nhằm vào cả hệ
thống, hàng ngày, chứ không chỉ là bản thân Dũng.
Với sự bảo mật chặt chẽ hơn và thêm một URL mới,
wordpress.anhbasam04.com, blog Anh Ba Sam đang được xây dựng lại, và thế là trò
chơi mèo đuổi chuột giữa cộng đồng những nhà báo tự do của Việt Nam và các cơ
quan an ninh nội địa của họ lại tiếp tục.
Điều rõ ràng nhất là, giống như cỏ dại trong vườn nhà tôi, hệ
thống báo chí tự do trên mạng của Việt Nam có thể bị đánh sập liên tục nhưng
không thể bị tiêu diệt. Một số blogger có thể chọn cách đơn giản là đầu hàng
thay vì phải ngồi tù hoặc mất sinh kế. Nhưng nhiều blog mới sẽ xuất hiện để
thay thế. Cho dù công an mạng Việt Nam có tinh vi đến như thế nào chăng nữa, những
nhà bất đồng chính kiến, được Internet tiếp sức, vẫn ở ngoài khả năng kiểm soát
của công an. Trong thời đại Internet, chính quyền Hà Nội lẽ ra có thể thảo luận
có lý có lẽ với những người phê phán mình, hơn là cố sức đàn áp họ.
Nguyễn Thành (Defend the Defenders)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét