3-12-2012
Cái “sự thật” đau lòng ấy là chuyện vỡ đập thủy điện Đăk Mek
3 dưới chân núi Ngọc Linh. Dù công trình “thế kỷ” đã sập đổ, người cũng đã chết,
mọi thông tin bị bưng bít, nhưng rồi cuối cùng vẫn tóe loe ra.
Một việc tày trời,
lại phơi ra giữa thanh thiên bạch nhật, giấu sao nổi? Đau xót. Nhưng không ngạc
nhiên. Các cụ bảo “nhân nào quả ấy”. Điều gì xảy ra tất sẽ xảy ra. Chỉ có điều
sớm hoặc muộn. Ơn giời, may mà không muộn. Nếu muộn hơn, khi con đập đã “khánh
thành”, với sức công phá của quả bom nguyên tử nước, sự thiệt hại là kinh
hoàng. Số người chết sẽ không thể lường hết được!
Lỗ thủng chưa bịt được xong thì lại xảy ra động đất. Mà động
đất liên miên, lại chỉ xảy ra quanh khu vực thủy điện Bắc Trà My. Rõ là lão Giời
hành! Trước đây sao không thấy động đất mà bây giờ cứ động đất liên tục. “Không
phải đâu! Không phải tại Giời đâu! – Một già làng lên tiếng – Đừng có đổ vấy
cho Giời mà phải tội! Tại Người đấy. Người tính không kỹ. Tại sao lại chọn chốn
này làm thủy điện? Chỗ này lòng đất yếu. Địa tầng không vững, làm sao “cõng” nổi
hàng triệu triệu khối nước. Nặng quá thì chao đảo, chòng trành. Quá thêm tí nữa
thì sập!”.
Tất nhiên, chẳng ai tin ông lão đã gần đất xa trời! Người ta
tin là tin các nhà khoa học, có chuyên môn khảo sát thiết kế. Nhưng kết quả
công trình thì lại rất đáng ngờ. Và động đất liên tục là điều có thật. Lần sau
mạnh hơn lần trước. Bắt đầu là 2 độ Richter, rồi 3,4 độ Richter, 4,2 độ
Richter, mới đây nhất là 4,7 độ Richter. Chẳng biết khi nào thì nó mới chịu dừng.
Sự bất an nóng cả Nghị trường Quốc Hội. Nhiều ông lớn có
liên quan bị các Đại biểu Quốc hội lôi ra chất vấn. Có ông quan chức còn khẳng
định: “Bà con cứ yên tâm ở đấy. Không phải đi đâu hết!”. Ở là bà con ở, chứ ông
ấy có ở đâu. Liệu có tin được câu nói buông xuôi của ông ta không? Con đập chỉ
chịu được động đất 5,5 độ Richter. Trận động đất mới đây đã lên đến 4,7 độ
Richter rồi. Những trận tiếp theo sẽ là bao nhiêu nữa? Nếu nó vượt ngưỡng “cực
đại” 5,5 độ Richter thì sao? Ai sẽ phải chịu trách nhiệm?
Một đại biểu Quốc hội đề nghị hủy Thủy điện Sông Tranh. Và
nói như ký giả Hà Thạch Hãn: “5000 tỷ đồng xây dựng thủy điện là rất lớn. Nhưng
có lớn đến mức phải đánh đổi cả tính mạng của 48.000 dân sống trong khu vực này
không? Người càng ngồi ở ngôi cao chức cả, càng phải biết lo nỗi lo của thiên hạ,
trong khi nỗi sợ hãi trong dân mỗi ngày một lớn dần. Bao nhiêu đoàn của bộ
ngành này, đơn vị nọ lũ lượt vào ra xem xét, kiểm tra thực địa. Cuối cùng để
làm gì? Động đất xảy ra càng dữ dội hơn. Người dân thì hoảng loạn. Chính quyền
địa phương thì bất lực. Tất cả cứ rối bời…”.
Cơn ác mộng thủy điện Sông Tranh còn chưa nguôi ngoai thì đã
vỡ đập thủy điện Đakrông 3 ở Quảng Trị. Người dân còn chưa kịp hoàn hồn thì lại
vỡ tiếp đập thủy điện Đăk Mek, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum. Lần này, việc vỡ đập
lại không phải động đất, cũng không phải sự cố gì to tát, mà chỉ là chiếc xe
ben chở đá va vào thân đập. Thế mà cả con đập đồ sộ đổ nhào. Thật kỳ lạ. Không
ai có thể tin được. So với cả công trình dài 80m, cao 20m, chiếc xe Ben chỉ là
một con muỗi mắt. Thế mà chỉ một cú va chạm của “con muỗi mắt”, hơn 60m đập đã
vỡ vụn như cám.
Qua những bức ảnh đã công bố trên các trang báo mạng của
phóng viên hiện trường, mới hay chỉ đất đá lổn nhổn, cả phần thượng lưu con đập
đã vỡ hoàn toàn, phần thân đập dày hơn 1,5m được kết cấu bằng những khối bê
tông trông bề ngoài có vẻ chắc chắn, nhưng lại nứt toác, vỡ vụn. Phía bên trong
ruột bê tông vỡ toác chỉ loi thoi vài cọng sắt “gầy nhom”. Có chỗ còn chẳng thấy
một thỏi sắt nào. Khu vực đập ở hạ lưu dày 1m, phần ở giữa thân đập được chèn một
ít đá tròn, số còn lại là đất cát. Với kết cấu như thế, con đập không vỡ mới là
chuyện lạ.
Nhưng có điều còn lạ hơn, con đập đã vỡ đến mấy ngày rồi, mà
các cơ quan chức năng vẫn chưa biết gì. Có ông quan chức địa phương còn nói tỉnh
queo, rằng sự cố đã xảy ra rồi, nhưng chủ đầu tư còn chưa báo cáo nên ông chưa
nắm được.
Thật kỳ lạ! Hóa ra người ta giám sát lãnh đạo bằng… báo cáo.
Liệu có anh vô trách nhiệm nào lại bẩm với cấp trên rằng: “Dạ, em đang rút ruột
công trình đây ạ”. Ở đây, không phải chỉ có vô trách nhiệm mà còn có cả dấu hiệu
khuất tất, gợi ta nhớ đến những công trình bị rút ruột, những cột bê tông bị
tráo lõi thép bằng cọc tre như truyền hình đã đưa. Nhiều cung đường vừa thi
công xong đã hỏng, nhiều khu nhà chưa kịp bàn giao đã xuống cấp nghiêm trọng.
Đem cách làm ăn theo lối du thủ du thực ấy đi xây dựng những
con đập thủy điện thì nguy hiểm vô cùng. Một hậu quả không thể lường hết được.
May mà bác lái xe Ben, bằng một cú va quệt diệu kỳ, đã chứng minh cho toàn
thiên hạ thấy rằng, cái công trình kỳ vĩ ấy chỉ là một trò chơi trẻ con, một
lâu đài bằng cát. Nếu không có sự cố “may mắn” ấy, vào đầu năm 2013 này, khi
nhà máy đi vào hoạt động, đập sẽ vỡ, chắc chắn sẽ vỡ, vì không thể không vỡ trước
áp lực của nước, với sức mạnh còn bằng hàng ngàn chiếc xe ben.
Thủy, Hỏa, Đạo, Tặc. Các cụ nói rồi. Chẳng có gì khủng khiếp
bằng sự tàn phá của nước, với hàng triệu triệu mét khối đổ xuống thì tài sản và
số phận của hàng ngàn người dân sẽ bay đến đâu? Không thể hình dung được hậu quả
sẽ thảm khốc của nó.
Điều cuối cùng tôi muốn nói là sự thờ ơ vô trách nhiệm ở các
cấp lãnh đạo địa phương, nhìn ở góc độ nào cũng không thể chấp nhận được. Nói
như ông Lê Thanh Tâm, với việc xây dựng đập thủy điện này, chính quyền địa
phương dứt khoát không thể bỏ mặc cho chủ đầu tư tự tung tự tác, mà không cử
người giám sát theo dõi. Nếu có sự giám sát chặt chẽ, sự cố chắc chắn sẽ không
bao giờ xảy ra.
Tôi chợt nhớ anh bạn thân của tôi. Một cựu chiến binh từng
vào sinh ra tử. Cứ theo lời anh, thì mọi tệ nạn đều từ tham nhũng mà ra. Tham
nhũng là nói một cách văn hoa. Nói trắng phớ là ăn cắp. Lớn ăn cắp lớn. Bé ăn cắp
bé. Quan lớn đã không nghiêm thì quan bé làm sao tử tế được.
Có cậu còn trắng trợn bảo tôi anh: “Các bác đừng có nhặng xị
cuội. Nó rút ruột công trình nhưng công trình không đổ được đâu. Nó tính kỹ hết
rồi. Nếu công trình phải cần mười tấn thép thì nó tăng lên mười bảy tấn, rồi
rút bảy tấn ra để hoàn lại vốn mà nó đã chạy quyền, chạy chức, chạy dự án.
Nhưng thói đời, hổ đã vồ được con lợn thì mèo cũng vơ ngay con cá. Thằng chủ thầu
đã rút ruột công trình thì thằng quản đốc cũng rút được. Rồi thằng công nhân cuối
cùng thực thi cũng lại rút nữa chứ. Nó tha à? Rốt cuộc, công trình vẫn không bảo
đảm chất lượng và hậu quả đau lòng đã liên tiếp xảy ra như báo chí đã nêu.
Muốn khắc phục được ư? Chỉ có bằng cách giám sát chặt chẽ.
Giám sát độc lập. Làng tôi xây mỗi cái cống con con mà cũng thất thoát. Mà chưa
được một năm, cống đã hỏng. Ông xã trúng thầu. Ông xã lại giám sát. Thế thì
tránh sao được nạn trộm cắp. Bởi thế. khi làm con đường lớn của làng, cánh cựu
chiến binh chúng tôi tình nguyện làm giám sát viên. Mà làm không lương. Cũng chẳng
vất vả gì. Cũng không cần phải có trình độ cao siêu. Mỗi người trực một hôm.
Phân công cụ thể như thế. Rất nhàn.
Chúng tôi không quan tâm số tiền đầu tư bao nhiêu, chi vào
những khoản gì? Đấy là việc của các anh, chúng tôi không hỏi, cũng không tò mò.
Chúng tôi chỉ nắm mỗi cái thiết kế. Đường dài bao nhiêu? Bê tông đổ dày bao
nhiêu? Có mấy cái cống? Sắt loại gì? Phi bao nhiêu? Xi măng mác gì? Bao nhiêu tấn?
Chúng tôi chỉ làm mỗi việc đếm rồi ghi lại. Rồi xem người ta làm. Cứ như đi
chơi. Thế mà đâu vào đấy. Dân hỉ hả. Con đường mấy chục năm vẫn chắc khừ, búa đập
cũng không vỡ!
Chống tham nhũng xem ra chả khó. Nếu muốn làm thật thì giao cho dân. Dân sẽ làm được ngay. Cán bộ ai thế nào, dân cũng biết hết. Đừng tưởng dân không hiểu gì. Nhầm nghiêm trọng đấy!”./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét