26.11.2012
Vassal state, hay trong tiếng việt có nghĩa gần là thuộc quốc,
là quốc gia có đường lối ngoại giao phụ thuộc vào một nước khác, mặc dù có thể
có độc lập tương đối về điều hành chính sách trong nước.
Campuchia có phải là vassal state?
Hội nghị ngoại trưởng các nước ASEAN hồi tháng 7 năm nay đã không đưa ra được
tuyên bố chung. Đây là lần đầu tiên một Hội nghị bộ trưởng ngoại giao ASEAN
không đưa ra được tuyên bố chung trong lịch sử 45 năm tồn tại của hiệp hội.
Theo đánh giá của Bộ trưởng Ngoại giao Singapore K. Shanmugam thì kết quả này của
hội nghị đã tạo ra sứt
mẻ nghiêm trọng về uy tíncủa ASEAN.
Lý do của việc không thông qua được tuyên bố chung, theo Tổng thư ký ASEAN
Surin Pitsuwan, là việc Việt Nam và Philippines muốn văn kiện này đề cập tới
tranh cãi gần đây giữa Philippines và Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough nhưng
nước chủ nhà Campuchia (là chủ tịch của ASEAN năm 2012) không đồng ý vì cho rằng
đây là xung đột song phương giữa một số nước thành viên ASEAN và một nước láng
giềng (ám chỉ Trung Quốc). Theo
ngoại trưởng Campuchia, ông Hor Namhong, thì “cuộc họp của các ngoại trưởng
ASEAN không phải là một phiên tòa, không phải là nơi đưa ra phán quyết về tranh
chấp”.
Lý do mà Campuchia chặn không cho đưa các nội dung về Biển Đông vào tuyên bố
chung, theo New York Times dẫn lời một quan chức ngoại giao ASEAN giấu tên, là
“Trung Quốc đã mua nước chủ tịch, đơn giản là vậy”. Còn theo cách
viết của Mark MacDonald trên Rendezvous, một phụ trương của International
Herald Tribune, thì “Campuchia và thủ tướng độc tài của nước này, Hun Sen,
giờ đã nằm chắc chắn trong quỹ đạo chính trị của Bắc Kinh, có thể vì phần thưởng
tới hơn nửa tỷ USD dưới dạng các khoản vay, tài trợ, và quà tặng của Trung Quốc
trong 3 tháng qua. Trong các cuộc gặp gỡ gần đây của ASEAN, Campuchia đã hành xử
giống như con rối của Trung Quốc”.
Thực hư chuyện Campuchia bị Trung Quốc mua hay không là chuyện chỉ có lãnh đạo
Campuchia và Trung Quốc biết.
Tuy nhiên, ngày 12 tháng 7 Tân
Hoa xã đã đăng tải thông tin Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì gặp
thủ tướng Campuchia Hun Sen. Bài báo này viết rằng “phía Trung Quốc đánh giá
cao sự ủng hộ chắc chắn và lâu dài của Campuchia đối với Trung Quốc trên các vấn
đề liên quan đến lợi ích cốt lõi của Trung Quốc”. Không biết có phải là một
cách mỉa mai ASEAN hay không, nhưng bài báo này còn viết “Dương Khiết Trì thể
hiện sự đánh giá cao đối với các nỗ lực của Campuchia với tư cách là Nước Chủ Tịch
của ASEAN vì sự thành công của các cuộc gặp này [của ASEAN]” trong khi rõ ràng
cuộc họp tháng 7 của các ngoại trưởng ASEAN vừa thất bại vì không ra được tuyên
bố chung.
Câu chuyện Campuchia đi đêm với Trung Quốc để ngáng chân các nước ASEAN khác đã
tạo ra một làn sóng phẫn nộ trong số các nước có liên quan, đặc biệt là
Philippines và Việt Nam. Thế nhưng chuyện thọc gậy bánh xe này chưa dừng lại ở
đó.
Vào trung tuần tháng 11 vừa rồi, trong khuôn khổ phiên họp hội nghị thượng đỉnh
các nước ASEAN, Campuchia một lần nữa lại trở nên nổi tiếng. New
York Times đưa tin rằng trong một phiên họp kín giữa thủ tướng Trung
Quốc và 10 nước thành viên ASEAN, thủ tướng Campuchia, Hun Sen, đã đọc một bản
tuyên bố rằng các nước ASEAN đã đồng thuận rằng vấn đề Biển Đông sẽ không được
“quốc tế hóa”.
Người phát ngôn của đoàn Trung Quốc, Qin Gang, sau cuộc họp này đã phát biểu
“Tôi phải nói rằng các nước ASEAN đã đạt được đồng thuận – đã đạt được một tiếng
nói chung – và điều này đã được thủ tướng Hun Sen bày tỏ thay mặt cho ASEAN”.
Thế nhưng hóa ra cái gọi là đồng thuận này chỉ là do sự tưởng tượng ra của ông
Hun Sen. Tổng thống Philippines ngay sau đó đã phản đối cái gọi là đồng thuận
mà ông Hun Sen mô tả và viết thư cho ông Hun Sen phàn nàn rằng ông này đã bóp
méo câu chuyện. Bộ ngoại giao Singapore thì cho rằng bản tuyên bố của nước chủ
tịch đã “trích nhầm” (“misquoted”) ý của các lãnh đạo của ASEAN. Nhiều nước
khác,
trong đó có Việt Nam, cũng phản đối tuyên bố này.
Sự nóng vội trong việc tâng công của ông Hun Sen rốt cuộc đã biến ông thành trò
hề. Tuy nhiên, toàn bộ câu chuyện này cũng biến ASEAN thành một trò hề dưới con
mắt của nhiều người. Mark
MacDonald viết trên Rendezvous rằng “tại cuộc họp thượng đỉnh lần này,
họ thậm chí còn không thỏa thuận được với nhau để lập ra đường giây nóng. Thậm
chí ngay cả các kẻ thù không đội trời chung như Nam và Bắc Hàn Quốc còn có đường
dây nóng – thực ra là 3 đường dây nóng”. Ông kết luận “không quyết đoán và choảng
nhau trong nội bộ - đó là cách của ASEAN”.
Bi kịch này của ASEAN do Campuchia gây ra đã có sức “dội” toàn cầu. Giới truyền
thông, sau nhiều lần bị Thủ tướng Hun Sen của Campuchia mắng
mỏ là lười nhác và ngu dốt, tỏ ra đặc biệt đồng thuận trong kết luận rằng
chính quyền nước này đã trở thành con rối của Bắc Kinh. Có vẻ như Campuchia
đang hành xử như là một vassal state của Trung Quốc.
(còn tiếp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét