13-10-2012
Luồng không khí nhẹ nhõm
chút ít do Hội nghị Trung ương 4 đem lại tan biến rất nhanh khi nổ ra tiếng
“súng hoa cải” của Đoàn Văn Vươn chống lại các hành vi cưỡng đoạt của nhà cầm
quyền nhân danh thực hiện “sự cưỡng chế theo Luật” để thu hồi đất đai.
Khắp nơi trong cả nước đã có nhiều
ý kiến phân tích xác đáng sự kiện này.
Có thể coi sự phản kháng của Đoàn
Văn Vươn báo động nấc cao nhất người dân có thể làm gì và sẽ làm gì để bảo vệ
quyền lợi chính đáng của họ. Đồng thời, sự “cưỡng chế theo luật” ở Cống Rộc –
Tiên Lãng – như một mẫu phẩm sinh thiết cắt ra từ cơ thể chính trị của đất nước,
tự nó bóc trần những bất cập, yếu kém và thoái hóa trầm trọng của một cấp chính
quyền địa phương (huyện – tỉnh, thành phố) với tính cách là một bộ phận cấu
thành của hệ thống chính trị nước ta.
Cuộc sống cho thấy một chế độ
chính trị dù là ở quốc gia nào, một khi để cho nội tình đất nước diễn biến tới
mức chỉ còn nói chuyện được với nhau bằng vũ lực, dù là từ phía người dân hay từ
phía chính quyền, chế độ ấy đang hướng tới giờ cáo chung.
Để bào chữa và bảo vệ cho các việc
làm sai trái của nhà chức trách dưới cái tên “cưỡng chế theo luật” như đã xảy
ra ở Cống Rộc – Tiên Lãng, có thể tùy tiện khai thác đến vô tận rất nhiều “lỗi”
nằm ngay trong những bất cập và kẽ hở của hệ thống luật pháp nước ta, nhất là
các phần trong Hiến pháp và trong các Luật có liên quan đến vấn đề đất đai, các
văn bản dưới Luật… Nhưng xin đừng quên, các “lỗi” như thế là tác phẩm của toàn
bộ hệ thống chính trị, nghĩa là người dân chỉ là nạn nhân. Vì vậy, khái niệm “hợp
pháp”, hay “phạm pháp” còn phải được xem xét trong bối cảnh người dân bị dồn ép
đến mức có lúc họ phải lựa chọn phạm pháp làm giải pháp.
Có thể câu chuyện không liên quan
với nhau lắm và mỗi sự việc đều có bối cảnh riêng, song cứ xem xét thuần túy mệnh
đề “hợp pháp” và mệnh đề “phạm pháp”, chắc chúng ta có thể hiểu được tiếng bom
Sa Điện của liệt sỹ anh hùng Phạm Hồng Thái định ám sát toàn quyềnMartial Merlin là hành động
chính nghĩa; và đồng thời chúng ta cũng có thể hiểu được vì sao chế độ thực dân
Pháp coi hành động của Phạm Hồng Thái là “phạm pháp”; việc chính phủ đô hộ này
coi việc kết án ông là “hợp pháp”.
Vì những lý do sinh tử, đất nước
ta đang cần có hòa bình, ổn định, song hiển nhiên không phải bằng phương thức
dùng lực lượng vũ trang “cưỡng chế theo luật” như đã xảy ra ở Cống Rộc – Tiên
Lãng, mà bằng cách gìn giữ lòng tin của người dân đối với chế độ, bằng cách làm
cho chế độ trở thành chỗ dựa của từng người dân trong mưu sinh và trong mưu cầu
hạnh phúc của họ.
Trong tình hình hệ thống luật
pháp còn nhiều “lỗi” của một nhà nước nhận về mình sứ mạng là nhà nước của dân
– do dân – vì dân, lẽ ra các công bộc của một nhà nước như thế bắt buộc phải có
trách nhiệm và nghĩa vụ bổ khuyết tối đa có thể những gì mà hệ thống pháp luật
hiện hành chưa làm được, để giảm thiểu những bất cập, vả để phục vụ lợi ích của
dân. Đặt vấn đề như thế, lại xuất hiện thêm câu hỏi: Vụ Cống Rộc – Tiên Lãng phải
được xử như thế nào là hợp pháp, nghiêm minh, thấu tình đạt lý, giữ được lòng
dân, được chế độ chính trị?
Không thể trốn tránh được sự thật
là sự kiện Đoàn Văn Vươn đặt ra một tình huống khó xử cho quốc gia, cho chế độ
chính trị: Không xử nghiêm thì loạn, nhưng nghiêm thì phải theo chuẩn mực pháp
lý nào, đạo đức nào và đối với đối tượng nào trong thực tế hệ thống chính trị
và hệ thống pháp luật của nước ta có quá nhiều “lỗi” như hiện nay?
Như vậy, rõ ràng không thể nói
đơn giản “cứ xử lý nghiêm theo pháp luật!” là mọi chuyện sẽ đâu vào đó. Cuộc sống
nhiều quốc gia khác cũng không thiếu những tình huống khó xử như thế; và không
hiếm khi xảy ra tình trạng cuộc sống đứng ra tự xử theo luật đời, nghĩa là
“cùng tắc biến!”.
Cái “cùng tắc biến” như thế sẽ
làm thay những gì mà luật pháp hiện hành ở đó không làm được; lợi cho bên này
hay cho bên kia, đúng hoặc sai, cái giá phải trả và ai trả? cái kết cục cuối
cùng sẽ ra sao? vân vân.., tất cả tùy thuộc vào tương quan lực lượng của các
bên tham gia nằm trong cái “cùng tắc biến” như thế và sự diễn biến tiếp theo.
Chung cuộc của cái cùng tắc biến như thế, đất nước thường mất nhiều hơn được.
Rồi đây sự kiện Đoàn Văn Vươn sẽ
phải đưa ra xử, và xử những ai, chỉ xử một bên, hay xử cả hai bên bao gồm phía
Đoàn Văn Vươn và phía những người thực thi “cưỡng chế theo luật”,xử như thế
nào… tất cả đều còn đề để ngỏ. Án lệ đồng Nọc Nạn (Bạc Liêu) năm 1928 (xem:http://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%A5_%C3%A1n_N%E1%BB%8Dc_N%E1%BA%A1n#Th.E1.BA.A3m_k.E1.BB.8Bch_.C4.91.E1.BB.93ng_N.E1.BB.8Dc_N.E1.BA.A1n)
cho một ví dụ tốt để tham khảo và đối chiếu.
Trong trường hợp đạt được kết quả
xử án đúng, nghiêm minh với pháp luật, thấu tình đạt lý, thu phục được nhân
tâm, còn phải thực thi nghiêm túc kết quả xử án mới có khả năng cải thiện
được tình hình, lập lại trật tự và lấy lại lòng tin của dân. Kể cả một khi
làm được như vậy, trước sau vụ án Cống Rộc – Tiên Lãng vẫn còn nguyên vẹn đối với
những người lãnh đạo các cấp và toàn bộ hệ thống chính trị của đất nước, với
nghĩa là từ sự kiện này phải rút ra được những kết luận gì, phải thực hiện những
thay đổi nào khả dĩ phòng ngừa được các “sự kiện Đoàn Văn Vươn” mới trong tương
lai. Chắc chắn sẽ có nhiều rác rưởi của vụ này phải hót tiếp. Những rác rưởi và
những khuyết tật trong toàn bộ hệ thống chính trị cũng như trong hệ thống luật
pháp có thể phát hiện ra được qua vụ án này sẽ đặt ra nhiều việc phải làm. Cao
xa hơn nữa, giải quyết đúng đắn sự kiện Đoàn Văn Vươn, sẽ tạo ra cho lãnh đạo Đảng
và Nhà nước cơ hội thúc đảy thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI; cơ hội
này cần được tận dụng cho khởi xướng cải cách hệ thống chính trị của đất nước.
Trong trường hợp sự kiện Đoàn Văn
Vươn không được xử lý trọn vẹn như trình bày trên, sớm muộn sẽ dẫn tới những
bùng nổ nguy hiểm mới, lúc nào đó luật đời sẽ đứng ra tự xử theo cái lẽ “cùng tắc
biến”.
Rồi đây, theo Luật Đất đai, trong
cả nước quyền sử dụng ruộng đất được giao sẽ hết hạn năm 2013. Sự nghiệp phát
triển đất nước sẽ còn đòi hỏi rất nhiều đất đai cho xây dựng kết cấu hạ tầng,
xúc tiến đô thị hóa, công nghiệp hóa… Vân vân và vân vân… Đường lối chính sách
và hệ thống chính trị phải như thế nào để tránh cho đất nước kết cục là tình trạng luật
đời sẽ đứng ra tự xử mọi việc.
Một khía cạnh khác:
Cuộc cưỡng chế dân bằng lực lượng
vũ trang ở Cống Rộc – Tiên Lãng được một trong những nhân vật điều hành chủ chốt
coi là hiệp đồng cực kỳ hay, một trận đánh đẹp, có thể viết thành sách… Một
mình câu nói này tự nó đã cho thấy: Chủ trương trấn áp này đến từ đâu, cấp nào,
quy mô hình thành ra sao, mức độ nghiêm trọng của sự việc trấn áp… Câu nói này
toát lên hơi hướng hay linh hồn của toàn bộ công vụ cưỡng chế theo luật ở
Cống Rộc – Tiên Lãng. Riêng một câu nói này, cùng với sự chấp nhận, hưởng ứng,
tán thành hay biện minh, bao che… của các cộng sự, còn cho thấy mức độ sa đọa
nghiêm trọng về phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức và văn hóa của những cán
bộ, đảng viên có chức có quyền đã chỉ đạo hay đã nhân danh pháp luật trực tiếp
thực thi công vụ này. Sự phấn khích bột phát ra từ câu nói này thật ghê sợ và
đáng ngẫm nghĩ.
Không thể không đặt ra câu hỏi:
Phẩm chất đảng viên ĐCSVN như thế nào, đạo đức cán bộ là công bộc của dân ra
sao nằm trong phát ngôn như vậy?
Cứ coi câu nói ghê sợ đó của đại
tá giám đốc công an thành phố Đỗ Hữu Ca là hiện tượng cá biệt, song nó không phải
là sản phẩm của công tác giáo dục chính trị tư tưởng của Đảng cho đảng viên,
nhìn xa hơn nữa là của nền giáo dục nước nhà, của sự biến đổi khủng khiếp những
giá trị về sơn hà xã tắc đang diễn ra trong nước ta, là sản phẩm trực tiếp của
hệ thống chính trị nước ta hiện nay hay sao? Nếu nhìn từ các hiện tượng xấu
nghiêm trọng khác đã xảy ra trong cả nước trong những năm gần đây, có thể nói
thực trạng tha hóa này lũng đoạn nghiêm trọng đời sống mọi mặt đất nước ta từ
lâu rồi, nhưng nó đang bị che lấp. Câu nói ghê sợ của Đỗ Hữu Ca tự xé toạc ra sự
thật và thách thức lương tri chúng ta.
Nghĩ như vậy không phải là cố ý
bôi đen chế độ hay nghiêm trọng hóa sự việc. Đơn giản là, cũng như nhiều địa
phương khác, Hải Phòng có không ít các “vụ cưỡng chế theo luật” trong vấn đề đất
đai. Xin đừng quên khổ chủ Đoàn Văn Vươn – bây giờ trở thành bên bị – đã khiếu
kiện từ năm 2008, nhưng nước đổ lá khoai, hoặc chính quyền bất lực không giải
quyết được. Xin đừng quên, Hải Phòng năm 2006 đã có những vụ tham nhũng đất đai
động trời mà tòa án sơ thẩm chỉ xử mức án không có trong Luật Hình sự là “cảnh
cáo”. Ngày nay cái tên gọi “vụ xử án sơ thẩm tham nhũng đất đai ở Đồ Sơn” trở
thành bia miệng người đời. Xin đừng quên, cũng như nhiều nơi khác, Hải Phòng
không thiếu các “con sâu” chỉ bị phê bình, cảnh cáo, miễn truy cứu trách nhiệm
hình sự vì “đã có nhiều cống hiến..”; có dịp, những “con sâu” này vẫn có thể được
thuyên chuyển công tác, lên chức, vân vân…
Có lẽ những sự việc cụ thể như vậy
đã xảy ra ở Hải Phòng và trong cả nước trực tiếp giải thích tại sao mọi nỗ lực
chấn chỉnh và đổi mới xây dựng Đảng 26 năm qua không chặn đứng được xu thế tha
hóa trong Đảng. Sự việc Cống Rộc – Tiên Lãng róng thêm một hồi trống mới: Cải
cách hệ thống chính trị và đổi mới xây dựng Đảng ngày càng trở thành vấn đề sống
còn đối với Đảng.
Cho dù vụ nổ súng hoa cải và mìn
bình ga của Đoàn Văn Vươn rồi đây sẽ được xử đúng xử sai như thế nào, nạn
nhân-tội phạm Đoàn Văn Vươn đã tự khắc tên mình vào một cột mốc trên chặng đường
đau khổ đất nước đang đi hôm nay, nhắc nhủ lương tri cả nước không được ngủ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét