9/9/2012
 |
| Hai Bà Trưng đánh giặc nào ? Ảnh minh họa |
Rất đáng khích lệ
Khá lâu rồi tôi mới lại có cảm
giác hứng khởi khi đọc một bài báo trên vietnamnet đến vậy! Thật ra đối với
tôi, những chủ đề bài báo nêu lên không phải là mới mà cái mới ở đây là tôi đọc
được bài báo này trên vietnamnet. Tất nhiên tính ý nhuỵ trong cách viết, cách
nêu vấn đề của bài báo cũng làm tôi thích thú. Tôi hi vọng và mong mỏi
vietnamnet tiếp tục tiến mạnh hơn theo phương tiếp cận này để soi sáng con đường
cho người đọc đi và đến được bến bờ của sự thật đất nước-xã hội ta hiện nay.
Ngo Thoi - Gửi lúc 10/09/2012
12:19
Không khó lý giải nỗi bức xúc này, vì nó xới lại một vấn đề lịch sử, nhưng thực chất đang trở thành thời sự.
1. Sau gần hai thiên niên kỷ, con
cháu bà Trưng, bà Triệu lại khơi lên câu hỏi tưởng đã xưa như Trái đất: Hai Bà
Trưng đánh giặc nào? Nỗi bức xúc bắt nguồn từ một bài tập đọc trong sách giáo
khoa lớp 3 viết về cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40 - 43) mà không nêu đích
danh kẻ xâm lược.
Không khó lý giải nỗi bức xúc
này, vì nó xới lại một vấn đề lịch sử, nhưng thực chất đang trở thành thời sự.
Đằng sau đó là nỗi bức xúc về những điều dù biết rành rành mà nhiều khi không
được gọi chính danh.
Chẳng hạn, ai cũng hiểu những cái
lạ đứng đằng sau cái quen đến nhẵn mặt là gì, ấy vậy mà vẫn cứ phải coi là lạ.
Hay có những người, sự vật, hàng hóa biết rõ đến từ đâu, vẫn cứ phải gọi chung
là từ "nước ngoài".
Đó chỉ là vài ví dụ rất nhỏ trong
vô số những chuyện hiểu nhưng phải chịu cảnh không thể "trắng đen sòng phẳng"
ra được.
Bức xúc, nhưng cũng lại đâm... mừng.
Mừng vì nếu thực câu hỏi Hai Bà Trưng đánh giặc nào được khơi mào từ một đứa trẻ
lớp 3, thì đúng là "con cháu chúng ta giỏi thật" và cũng thật tràn đầy
tinh thần phản biện. Lâu nay chúng ta luôn lo lắng bọn trẻ lơi là với lịch sử,
và mắc "bệnh" học gạo, chỉ biết cắm đầu "tụng" suông để kiếm
điểm cao.
Hàng ngàn điểm không lịch sử
trong các kỳ thi cấp quốc gia và tình trạng dân ta không rõ sử ta đủ làm cơ sở
cho những nỗi lo lắng đó. Nhưng có vẻ, không hẳn bọn trẻ quay lưng với lịch sử
nói chung, mà là quay lưng với cách dạy lịch sử "lấp lửng, loanh quanh,
thiếu minh bạch, nếu không muốn nói là né tránh, bưng bít"[1].
Chúng ta kêu gọi học sinh phải
yêu sử để yêu nước mình. Nhưng có một thực tế như vị một giáo sư uy tín ngành sử
từng chỉ ra là: "Chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa là trang sử bi hùng được
viết bằng máu xương của các thế hệ người Việt Nam... Thế mà có cả một thời gian
dài, vấn đề hiển nhiên và trọng đại này lại bị coi là "nhạy cảm" để rồi
lịch sử không có lấy một dòng nào."[2]
2. Để bọn trẻ được mạnh dạn phản
biện và nói lên ý kiến, người lớn sẽ phải đối mặt với nguy cơ để lộ nhiều hạn
chế của chính bản thân. Bởi bọn trẻ vốn chứa trong mình "vô thiên lủng"
những câu hỏi vì sao và nhận thức đang ngày càng trở nên già trước tuổi.
Dẫu vậy, người lớn vẫn rất cần vượt
qua nỗi sợ "bị hỏi" để tạo cơ hội cho bọn trẻ bày tỏ suy nghĩ của
mình. Có như vậy, chúng ta mới gây dựng được một thế hệ những công dân, trí thức
phản biện tự tin và biết trăn trở trước những vấn đề của thời cuộc, dân tộc.
Có lẽ là một tín hiệu đáng mừng,
khi năm học vừa qua, một sở giáo dục, đã vượt qua nỗi lo lắng, để hướng tới xây
dựng một môi trường "được hỏi" cho học sinh[3]. Đó là Sở GD-ĐT Vĩnh Long với đề án
"Hình thành tính minh bạch cho học sinh tiểu học", vừa được thí điểm ở
tám trường tiểu học trong năm học 2011 - 2012, và sẽ mở rộng ra toàn tỉnh trong
năm học mới này.
Thông qua việc thực hiện bảng
thông tin "Điều em muốn nói", hộp thư "Em mong muốn gì ở người lớn",
đề án muốn khuyến khích các em mạnh dạn nói lên những điều chưa hài lòng về những
sự việc xung quanh, đồng thời thẳng thắn nêu lên những nguyện vọng với cha mẹ,
thầy cô.
Sau một năm học, đã có hơn 2.000
ý kiến đưa lên bảng thông tin và gửi về hộp thư. Những ý kiến ban đầu có thể rất
đơn giản, như muốn cô giao ít bài tập hơn, siêu thị trường bán nhiều đồ chơi
hơn, v.v...
Nhưng dần dần, chắc chắn các em sẽ
có thói quen để quan tâm đến những vấn đề lớn và mang tính xã hội rộng hơn, như
tại sao phải tổ chức thi tốt nghiệp trong khi gần như 100% đều đỗ, tại sao học
sinh nào cũng được dạy phải trung thực, nhưng lớn lên chuyện mua bằng cấp, đạo
văn lại thành phổ biến, v.v...
Và biết đâu, chúng chẳng là sự
khơi mào ban đầu cho những ý tưởng "đại phẫu toàn diện" cho giáo dục
sau này?
 |
| Tạo cho trẻ cơ hội được mạnh dạn nói lên ý kiến |
3. Trong khi phải trả lời vô vàn
câu hỏi của bọn trẻ, người lớn cũng đồng thời đang phải xử lý rất nhiều vấn đề
của chính mình. Chẳng hạn, trong tuần qua người lớn vừa phải trăn trở với chuyện
mối quan hệ giữa Ví nhà nước và Túi nhân dân.
Vấn đề này trở nên nóng khi mới
đây một bản báo cáo kinh tế vĩ mô năm 2012 đã cho thấy mức thuế, phí chiếm
đến 26,3% trong tổng thu ngân sách của nước ta, đứng đầu trong khu vực, vượt
xa tỷ lệ 12-17% tại các nước láng giềng như Thái Lan, Malaysia, Trung
Quốc.
Với niềm tự hào "được"
đóng thuế, phí cao ngất ngưởng đến thế, chúng ta hẳn hoàn toàn có quyền kỳ vọng
nhà nước - người đại diện phân bổ số tiền này - sẽ sử dụng chúng hiệu quả.
Nhưng cũng chính bản báo cáo kinh tế này đã chỉ ra, thuế, phí bổ đầu dân ngày
càng tăng, tỷ lệ thuận với tốc độ và tỷ trọng chi tiêu công. Bên cạnh đó, đầu
tư công được đánh giá là lớn, dàn trải và kém hiệu quả[4].
Có người ví đóng thuế/ phí như vậy
chẳng khác nào... khoan thủng sức dân. Trong khi đó, những công dân đóng thuế
thường lại rất mù mờ về vai trò của mình. Một ví dụ dễ thấy là một số cá nhân,
gia đình khi nhận được các chính sách phúc lợi, thường rất chân thành "cảm
ơn nhà nước". Chẳng thấy mấy ai ý thức "cảm ơn chính tôi cũng như các
đồng bào nộp thuế khác".
Một sự mù mờ nữa mà các công dân
này cũng mắc phải là chuyện những đồng tiền thuế, phí đó được sử dụng ra sao.
Và cuối cùng, dù là những người còng lưng làm ra tiền để nộp thuế, họ lại chẳng
có mấy tiếng nói trong giai đoạn "nghiệm thu" hiệu quả sử dụng tiền.
4. Một trong các mặt hàng người
dân đang phải đóng mức thuế cao ngất ngưởng chính là xăng. Hóa ra, mức thuế
chúng ta phải đóng để sử dụng loại năng lượng phục vụ cho nhu cầu đi lại thiết
yếu hàng ngày này lại thuộc hàng "tiêu thụ đặc biệt", nghĩa là xăng cũng
bị coi là "hàng xa xỉ" như rượu, thuốc lá...
Chưa hết, dù "móc hầu
bao" đóng mức thuế ngất ngưởng như vậy, chúng ta cũng chỉ biết "cắn
răn chịu đựng" mỗi lần giá xăng lên. Vì đến như một vị chuyên gia kinh tế
dày dặn kinh nghiệm cũng còn phải thốt lên: "Tại sao việc minh bạch thông
tin về cơ sở hình thành giá xăng dầu lại khó đến thế? Khó đến nỗi nhà nước hứa
với nhân dân mà mãi vẫn không thực hiện được"[5].
Cái sự minh bạch đó truân chuyên
đến vậy, nên hẳn rất có lý khi mới đây một vị bộ trưởng đã phát biểu:
"Công khai phí giá xăng, dân sẽ sướng".
Và người dân sẽ còn được sung sướng
đến mức nào khi được công khai thêm cả các loại thuế, phí khác như phí điện, nước,
y tế...
Giờ thì, câu hỏi còn lại, như
cách nói lái thông dụng hiện nay, là "Làm sương cho sáo" (tức Làm sao
cho sướng). Trong lúc chờ đợi có câu trả lời, chúng ta hãy tạm thời tận hưởng
niềm sung sướng được đi trên những con đường cao tốc vào loại đắt đỏ hàng đầu
thế giới, thậm chí đắt hơn cả Mỹ.
[3] Báo Tuổi trẻ: Thưa thầy,
chúng em có ý kiến!, 3/9/2012.
http://vietnamnet.vn/vn/chinh-tri/tuanvietnam/87741/sao-khong-goi-giac-la--cho-quen-.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét