Viết từ Sài Gòn, 14.9.2012
Trong kỳ trước, tôi có hứa với bạn
đọc sẽ tiếp tục đề cập đến những thảm họa khác về văn hóa và cuộc sống đang đầu
độc, làm bại hoại luân thường đạo lý của dân tộc VN chúng ta. Tuần này đề tài nóng
nhất ở VN vẫn là “thảm họa”, nhưng là một “đại thảm họa”: đó là vấn đề tham nhũng.
Tham nhũng ở mỗi nước có một mức độ
và đặc điểm khác nhau. Vậy đặc điểm tham nhũng ở VN như thế nào? Và phải làm gì
để diệt tệ nạn tham nhũng?
Tinh vi, trắng trợn, khắp nơi, khắp
các cơ quan, các ngành và các cấp
Một tài liệu do ông Lê Văn Lân,
chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng của Quốc Hội
VN vừa được công bố trong tuần vừa qua khiến người dân giật mình. Giật mình vì
cái nhan đề “Tham nhũng ở Việt Nam vừa tinh vi vừa trắng trợn”, nhưng không giật
mình vì những lãnh vực tham nhũng và những “quan chức” tham nhũng bởi người dân
biết rõ quá rồi. Người dân lại băn khoăn tự hỏi: “Cái gì đã cản trở việc chống
tham nhũng? Hay là tại… ông nọ ngáng chân ông kia, bà kia cầm cẳng ông nọ kéo lại
không cho đi diệt tham nhũng?”
Câu trả lời chính xác được ông Lân
nêu ra, xin nhắc lại một lần nữa, ông Lân là chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương
về phòng, chống tham nhũng của Quốc Hội VN. Bài tham luận của ông Lân khá dài,
tôi chỉ xin nêu những điểm chính. Ông Lân cho rằng:
“Tham nhũng ở Việt Nam mang tính
phổ biến; xảy ra ở hầu hết các ngành, các cấp, thậm chí xảy ra ngay trong các cơ
quan có chức năng chống tham nhũng nên việc đấu tranh, ngăn chặn và xử lý rất
khó khăn. Trong khi đó, người tham nhũng lại là người có chức vụ, quyền hạn, nên
thường là những người có nhận thức sâu rộng, am hiểu pháp luật, được tiếp cận
nhiều thông tin, có điều kiện kinh tế, có quan hệ rộng; một số người có công
lao đóng góp lớn cho xã hội, có uy tín với quần chúng nên khó phát hiện và xử lý…”
Hy sinh đời bố, củng cố đời con
Trên đây là nhận định của ông Lân,
có thể kết luận rằng đó là lý do tại sao “khó diệt được tham nhũng”. Có lẽ ông
ngần ngại khi chưa nói thẳng ra rằng chính phủ VN đã có “quyết tâm” chống tham
nhũng nhưng… chưa mang lại kết quả bao nhiêu.
Thật ra nếu có quyết tâm thì chuyện
gì chẳng làm được. Đừng nêu bất cứ lý do nào, dù là người có chức có quyền tham
nhũng thì … khó diệt. Vấn đề ở đây là còn thiếu quyết tâm thôi. Đáng giặc mà sợ
giặc mạnh thì còn đánh đấm gì nữa. Tham nhũng ở cấp nào cũng diệt được hết. Miễn
là mình đừng dây vào đấy, đừng “ăn chia” với nó. Dù nó có là họ hàng, thậm chí
con cháu, anh em ruột mình cũng phải diệt. Như tôi đã bàn với bạn đọc trong bài
trước, cứ lôi mấy thằng tham quan cấp lớn ra pháp trường, bắn dăm ba thằng, tịch
thu toàn bộ tài sản, công khai trả lại cho dân, mang bù ngay vào giá xăng, bù vào
giá điện… may ra mới gọi là “răn đe” những thằng khác được. Còn răn đe theo cái
kiểu, khai trừ, cảnh cáo, cho về vườn, thậm chí bỏ tù ít lâu thì chẳng bao giờ
diệt tham nhũng được.
Ở VN mới có một câu “châm ngôn” của
mấy đại gia tham nhũng phòng khi bất trắc xảy ra là “hy sính đời bố, củng cố đời
con”. Nói cho rõ là bố có đi tù vài năm hay tù mút mùa Lệ Thủy thì con cái cũng
có một số tiền lớn xài ba đời không hết.
Đặc điểm nổi bật nhất của tham nhũng
VN là công khai
 |
| chạy chỗ và chạy chức |
Thí dụ anh làm ở chỗ nào “ngon”,
chỗ dễ ăn, phải đóng cho “trên” bao nhiêu một ngày, anh có quyền “xin cho” phải
“nộp” bao nhiêu một tuần cho “sếp”, Anh làm ở sở nhà đất phải “góp” bao nhiêu một
tháng cho “sở” và cứ thế, ăn theo hệ thống.
Vậy xin quý vị Việt kiều thông cảm giùm, nếu về qua phi trường có phải chi năm, mười, hai mươi đô la thì các em cũng chẳng ăn một mình được đâu.
 |
| đóng hụi “chết” hàng tháng |
Điểm qua vài “cửa hàng tham nhũng”
ai cũng biết
Theo đánh giá của Tổ chức minh bạch
quốc tế (TI) Việt Nam thuộc nhóm nước tham nhũng nghiêm trọng. Năm 2011 có
những tiến bộ nhất định nhưng Việt Nam vẫn là những nước có điểm số thấp và vẫn
đứng ở phía cuối bảng xếp hạng. Theo TI, ở châu Á, tình hình tham nhũng ở Việt
Nam nghiêm trọng hơn so với Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Brunei, Malaysia,
Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia… nhưng ít nghiêm trọng hơn Mông Cổ,
Philippines, Lào, Nepal, Campuchia, Myanmar.
May quá, còn hơn được vài nước châu
Á. Thế thì may ra còn tí thuốc chữa. Mời bạn đọc hãy theo chân ông Lân đi thăm
những “cửa hàng tham nhũng” này. Nhưng kẹt một cái là chỗ nào cũng có tham nhũng,
đi nhiều mỏi chân, đọc nhiều mỏi mắt, vậy tôi xin điểm danh sơ lược lại những “của
hàng tham nhũng này” trong bài viết của ông Lân:
- Trong lĩnh vực quản lý, sử
dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản. Tham nhũng chủ yếu diễn ra trong việc
quy hoạch; chuyển đổi mục đích sử dụng đất; thu hồi đất nông nghiệp để xây dựng
các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu đô thị; giao đất, cho thuê đất; định giá đất
khi thu hồi, đền bù; cấp phép khai thác tài nguyên, khoáng sản… Một số người đã
lợi dụng chức vụ, quyền hạn để giao đất không đúng thẩm quyền; lập hồ sơ khống
hoặc khai tăng diện tích đất khi đền bù.
- Trong lĩnh vực tài chính,
ngân hàng nổi lên tình trạng tham nhũng, tiêu cực của một bộ phận cán bộ
trong ngành ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại hoặc cán bộ trong ngành
ngân hàng tiếp tay, móc nối với người bên ngoài thông qua các hoạt động cho
vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính, đầu tư tài chính, ủy thác cho vay, ủy thác đầu
tư… để chiếm đoạt tài sản, gây thất thoát lớn.
- Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng
cơ bản, phần lớn các công trình xây dựng đều xảy ra thất thoát tài sản, chủ
yếu do tham ô và cố ý làm trái. Sai phạm xảy ra ở hầu hết các khâu, từ việc lập
dự án, thiết kế, dự toán, phê duyệt kế hoạch cấp vốn đến đấu thầu, tư vấn, giám
sát, thi công, nghiệm thu, quyết toán công trình. Thủ đoạn chủ yếu là không chấp
hành đúng trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản; gian lận, thiếu minh bạch
trong đấu thầu; khai khống khối lượng và giá trị vật tư, thiết bị; đưa vật liệu
kém chất lượng, sai quy cách vào sử dụng; thi công sai quy trình để giảm chi phí…
- Trong việc quản lý, sử dụng vốn,
tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp, thủ đoạn tham nhũng chủ yếu là giấu bớt
và định giá trị tài sản, đất đai thấp hơn giá trị thực khi cổ phần hóa hoặc bán,
khoán, cho thuê doanh nghiệp; lập các hợp đồng mua bán, vận chuyển hoặc hóa đơn
khống để chiếm đoạt; nâng khống giá hoặc gửi giá khi mua bán tài sản công để trục
lợi.
- Trong công tác cán bộ, dư luận
về tình trạng “chạy chức, chạy quyền, chạy công chức” vẫn còn nặng nề, nhưng
trong thực tế chưa phát hiện, xử lý được trường hợp nào. Dư luận nói nhiều đến
hiện tượng một số cán bộ tiến thân bằng con đường chạy chọt, nịnh bợ cấp trên
(tìm hiểu sở thích, nhu cầu cá nhân của cấp trên và gia đình họ để tìm cách đáp
ứng; sẵn sàng biếu cấp trên những món quà có giá trị lớn như nhà ở, đất ở, cổ
phần trong các dự án, công ty…).
Nhiều người nói rằng, hiện nay mọi
thứ đều “có giá”, từ việc tuyển dụng, phân công công việc đến bổ nhiệm, đề bạt,
khen thưởng, kỷ luật cán bộ.
- Trong lĩnh vực tư pháp, hành vi
tham nhũng chủ yếu là cán bộ tư pháp lợi dụng chức vụ, quyền hạn để nhận hối lộ nhằm
bỏ lọt hoặc giảm nhẹ tội phạm trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành
án.
- Ngoài những lĩnh vực trên, tình
trạng nhũng nhiễu còn khá phổ biến trong quan hệ giữa cơ quan nhà nước và công
chức nhà nước với người dân và doanh nghiệp, giữa nhân viên các cơ sở dịch vụ công
với khách hàng, như: cảnh sát giao thông, cán bộ thuế, các cơ quan cấp phép, cơ
sở khám, chữa bệnh, các trường học… gây bật bình trong dư luận xã hội.
- Tình trạng tham nhũng “vặt” và
tham nhũng “nhỏ, lẻ”, mà nhiều người gọi là “nhũng nhiễu” hay “chi phí không
chính thức” tuy thiệt hại không lớn, có khi chỉ vài chục ngàn đồng mỗi vụ, nhưng
diễn ra một cách tràn lan ở nhiều nơi, khiến người dân vô cùng bất bình.
- Số người tham nhũng là cán bộ,
công chức, viên chức có chức vụ thấp hoặc không có chức vụ lãnh đạo, quản lý,
như nhân viên cảnh sát, thuế vụ, bác sỹ, y tá chiếm tỷ lệ khá cao. Trong khi ở
nhiều nước khác, người tham nhũng chủ yếu là các chính khách, các quan chức và
doanh nhân. Mấy năm gần đây đã xuất hiện một số vụ tham nhũng liên quan đến yếu
tố nước ngoài…
Không chấp nhận bất kỳ lý do khó
khăn nào không diệt được tham nhũng
Bằng ấy thứ đè nặng lên vai người
dân từ bao lâu nay rồi, đến nỗi nó trở thành thói quen.
Cứ cầm cái đơn đi “xin cho” việc
gì là kèm theo cái phong bì cho “phải đạo” làm con dân. Anh nào không làm thế là
dở hơi, không được việc thì đừng có khóc, chỉ tại anh ngu thôi. Đó chính là nỗi
bi đát của đất nước do tham nhũng gây nên.
Nhưng là người VN, tự trong thâm
tâm mọi người dân đều chứa chất một nỗi phẫn nộ vô cùng sâu sắc. Người dân không
thể chấp nhận bất cứ lý do nào thuyết phục họ rằng diệt tham nhũng là khó khăn,
là “khó phát hiện và khó xử lý”. Nó ăn sờ sờ trước mắt mà anh không diệt thì còn
mong gì anh phát hiện.
Ông Lân còn viết: “Ngoài ra, một
số biện pháp phòng chống tham nhũng được nhiều nước trên thế giới thực hiện và đánh
giá tốt nhưng vẫn chưa được áp dụng ở Việt Nam (trách nhiệm giải trình, xử lý đơn
tố cáo nặc danh, áp dụng kỹ thuật điều tra đặc biệt, cách ly đối tượng có dấu
hiệu tham nhũng để hạn chế khả năng đối phó, xử lý hành vi làm giàu bất hợp pháp,
xử lý trách nhiệm của pháp nhân…”
Dân phải được tham gia trực tiếp
vào việc tố cáo và cùng diệt tham nhũng
Nếu cho người dân trực tiếp tham
gia, tố cáo tham nhũng từ việc nhỏ nhất đến việc lớn nhất, chắc chắn
sẽ có kết quả. Nhìn sang nước láng giềng, hiện nay chính phủ Thái Lan kêu gọi dân
chúng tham gia chống tham nhũng. Họ đưa ra nhiều giải pháp: Bằng cách tích cực
tố cáo tham nhũng với chính phủ. Ðể giúp việc tố cáo ấy được nhanh chóng và hiệu
quả, chính phủ Thái Lan chủ trương thành lập: 1- các dường dây nóng; 2- đặt
các thùng thư ở các nơi công cộng; 3- lập các trang mạng để mọi người
đều có thể gửi đơn tố cáo thẳng đến văn phòng thủ tướng.
Để tạo niềm tin, các quan từ nhỏ
tới lớn phải kê khai minh bạch tài sản. Trước khi anh nhận chức vụ, anh có cái
gì, bây giờ anh có cái gì, của cải đứng tên những ai, ở đâu… Điều này dân có thể
chỉ ra những ngóc ngách của bọn quan tham. Gọi là sơ sơ vài biện pháp đó cũng có
thể góp phần diệt tham nhũng có kết quả. Đừng đổ tại “khó khăn”, đổ tại nó chức
to, quyền lớn mà chùn tay.
Cần phải có một tổ chức chống
tham nhũng độc lập, có đại biểu của dân, không bị chi phối bởi bất cứ tổ chức nào,
không nằm trong hay nằm dưới bất cứ cơ quan nào. Một tổ chức có quyền lực thực
sự và tất nhiên được sự tín nhiệm của dân chúng.
Kiên quyết bắn bỏ những tên “tham
nhũng gộc” và thu hồi toàn bộ tài sản của bọn này, không để chúng có cơ hội “hy
sinh đời bố, củng cố đời con”.
Nhà nước đã biết bộ mặt thật của
tham nhũng với những “đặc tính” của VN, chỉ còn đợi một quyết tâm thực sự nữa mà
thôi. Ai làm nhiệm vụ này? Tất cả các cơ quan từ lập pháp, hành pháp tới tư pháp
phải cùng bắt tay dân, cùng nhau làm cho đất nước khỏi thảm họa này, mang lại ánh
sáng cho hơn 90 triệu dân.
Lãng phí cũng là một thảm họa
Ngoài chuyện tham nhũng, tuần này
ở VN lại rộ lên chuyện lãng phí. Bỗng dưng dân đang đói méo mặt, các ông ở Bộ Xây
dựng lại vừa có tờ trình gửi bộ Kế hoạch – đầu tư đề nghị thẩm định dự án đầu tư
xây dựng bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Dự án xây dựng bảo tàng Lịch sử Quốc gia có
tổng mức đầu tư 11.277 tỉ đồng, chưa bao gồm chi phí dự án thành phần đầu tư xây
dựng nội dung và hình thức trưng bày do bộ Văn hóa – thể thao và du lịch thực
hiện.
 |
| Mô hình Bảo tàng lịch sử “hoành tráng, vĩ đại” được Bộ Xây Dựng đề nghị thực hiện |
Kinh phí khổng lồ và ý tưởng “khủng”
Với hơn 11 ngàn tỉ đồng của dân,
Bộ Xây Dựng đề nghị làm những “công trình thế kỷ” trên mây. Xin liệt kê những ý
tưởng “khủng” đó làm người dân “sợ mấy ông này quá”:
Khu tưởng niệm danh nhân có diện
tích xây dựng khoảng 1.520m2, gồm nhà tưởng niệm đặt các tượng, danh sách tên
danh nhân được tôn vinh và hiện vật của họ (nếu có).
Khu trưng bày ngoài trời sẽ trưng
bày những hiện vật lớn; tái tạo không gian lịch sử; không gian văn hóa, kiến trúc
đặc sắc; không gian hoạt động văn hóa, trình diễn.
Ðịa điểm xây dựng bảo tàng được xác
định tại khu đô thị mới Tây Hồ Tây, huyện Từ Liêm, Hà Nội trong quy hoạch chi
tiết xây dựng công viên Hữu nghị và Bảo tàng Lịch sử quốc gia. Diện tích sử dụng
đất của bảo tàng là 10ha, trong đó diện tích xây dựng công trình khoảng
30.000m2, diện tích trưng bày ngoài trời khoảng 30.000m2, diện tích dành cho hoạt
động văn hóa cộng đồng khoảng 10.000m2, diện tích cây xanh, sân vườn, đường
giao thông nội bộ khoảng 30.000m2.
Thời gian thực hiện dự án được đề
nghị từ tháng 11-2012 đến tháng 5-2016. Tổ chức nghiệm thu và bàn giao cho chủ
quản lý sử dụng công trình từ tháng 7-2016.
Phản ứng quyềt liệt từ người dân
Lập tức trên tất cả các trang báo,
100% ý kiến của người dân phản đối. Tôi trích vài ý kiến ban đầu.
- Bạn Quang lên tiếng: “Chúng ta đã
cho xây nhiều Bảo tàng gây tốn kém tiền của, chiếm nhiều đất đai, trong khi
doanh nghiệp thì mơ ước vay được tiền, thuê được đất giá rẻ để phát triển sản
xuất.
Một ví dụ: Bảo tàng Tăng thiết giáp
bề thế tọa lạc tại vị trí đẹp trên đường Hoàng Quốc Việt Hà Nội đã hơn 10 năm
nay, nhưng vào trong thăm thì rất chán, hiện rất ít người muốn vào, trước đây
thỉnh thoảng cho thuê để tổ chức đám cưới, nhưng hiện cũng chẳng ai muốn tổ chức
ở đây nên trước cửa là nơi tập kết xe rác, bên cạnh thì bán cà phê.”
- Bạn Phúc Duy viết: “Không thể
tin được. Bảo tàng Lịch sử ở Tràng Tiền, bảo tàng Cách mạng ở Tôn Đản, bảo tàng
Hà Nội ở Phạm Hùng còn chưa dùng hết công năng, bao nhiêu diện tích còn để trống.
Nếu cần cứ đưa bảo tàng Hà Nội thành bảo tàng Lịch sử Quốc gia đi.
 |
| Đã có Bảo tàng Hà Nội làm Bảo tàng Quốc gia, không cần xây bảo tàng mới |
Gần 12 nghìn tỷ đồng! Với số tiền
này chúng ta sẽ xóa đi được biết bao gia đình nghèo, đưa được bao nhiêu là học
sinh nghèo đến giảng đường đại học, rồi bao nhiêu người cần chữa bệnh, bao nhiêu
thương bệnh binh được chăm sóc, làm được bao nhiêu việc cho Hoàng Sa, Trường
Sa, nhà giàn DK1, xóa được bao nhiêu cầu khỉ, cáp qua sông suối…
Với gần 12 nghìn tỷ ấy, chúng ta
làm được biết bao nhiêu là việc có ích.
- Bạn Trần Văn Tình viết: “Xin quí
vị hãy thực hiện một cuộc nghiên cứu (độc lập) xem thử hệ thống bảo tàng hiện tại
có bao nhiêu người viếng thăm, đem lại những hiệu quả kinh tế, xã hội, giáo dục
như thế nào rồi hãy đổ thêm tiền.
 |
| Phía trong Bảo tàng Hà Nội với vốn đầu tư hơn 2.000 tỉ đồng hiện vắng như chùa bà Đanh. Bảo tàng Lịch sử quốc gia to hơn gần năm lần để làm gì? |
Chỗ tôi có một nhà bảo tàng xây
hoành tráng nhưng vắng như “chùa bà Đanh”. Tốn kém lãng phí thật là khủng khiếp”…
Quả thật trong lúc mọi người đang rối bời về đủ thứ khó khăn bao vây cuộc sống, còn bao nhiêu việc đáng làm và phải làm, Bộ Xây Dựng lại đưa ra cái đề nghị “có tính lịch sử nhân văn xa vời” như thế này. Cứ như các ông ấy từ trên sao hỏa lạc xuống vậy. Đúng là dân một đằng, quan một nẻo. Có lẽ các ông ấy chẳng hiểu gì về dân tình cả.
Đề nghị dở hơi
Còn một đề nghị dở hơi khác nữa là cho
nhập xe “tuk tuk” từ Trung Quốc vào VN làm phương tiện giao thông công cộng. Đề
nghị này của Ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội. Ông cho
rằng các nước trong khu vực sử dụng xe tuk tuk rất phổ biến và hiệu quả. Loại
xe này nhỏ gọn và có thể lưu thông dễ dàng tới các khu dân cư mà xe buýt khó có
thể hoạt động.
 |
| Xe tuk tuk cũng giống như loại xe lambretta đã bi xóa sổ vì cồng kềnh không phù hợp với đường xá VN, nhập thêm của Trung Quốc là có ý đồ gì? |
Đề nghị này cũng lập tức bị “đánh”
tơi bời hoa lá: Bạn Minh Hoàng đá ngay: “Một tối kiến của ngành Giao Thông Vận
Tải (GTVT), để cá nhân anh em bà con trục lợi. Chuyện không nói ai cũng biết.
- Bạn Trần Đình Trung bồi tiếp: “Vì
sao phải nhập Tuk Tuk của Trung Quốc? Trước kia ở SaiGon có xe Lam có thể chuyên
chở được từ 8-10 người, sau đó nó bị cấm hoạt động, bây giờ nhập Tuk Tuk về.
Thật
dở hơi.
 |
| Một kiểu xe tuk tuk tại Camphuchia như xe taxi, nhưng đường phố của họ không đông kín chật chội như ở VN |
- Bạn Thanh An đặt câu hỏi: “Lại
Trung Quốc. Sao ta cứ mãi là “nạn nhân” của Trung Quốc thế? Nhập rác chứ xe gì.
Cấm xe Lam, 3 bánh, ba gác máy giờ đòi nhập “loại bỏ đi” có hình dáng tương tự
là sao?”
 |
| Cứ đi nhờ xe như thế này là đỡ tốn tiền nhất. Một kiểu đi nhờ xe tại Hà Nội. |
Không biết tại sao hồi này sinh
ra nhiều đề nghị ngớ ngẩn đến thế. Có lẽ vì thiếu những bộ óc phát minh ra những
kế hoạch ích quốc lợi dân, thừa những ông… rảnh việc.
http://www.hennhausaigon2015.com/2012/26965/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét