Nhà văn Nguyễn Hiếu
Thầy tôi giáo
sư Đinh Gia Khánh từng nhấn mạnh ngôn ngữ cũng như một sinh vật có thể sinh ra
và mất đi. Chính vì thế nên ngôn ngữ luôn luôn tồn tại hai trạng thái. Một là tử
ngữ( những tiếng mất đi), hai là sinh ngữ (những tiếng phát sinh). Bên cạnh đó
ngôn ngữ còn có sự biến thái- hiện trạng biến đổi nhóm ngôn ngữ của nhóm người
theo từng nghề nghiệp, tầng lớp xã hội chịu tác động của hoàn cảnh xã hội, quan
niệm, trình độ văn hoá giáo dục.
Bên cạnh sự biến thái đó thì các nhà ngôn ngữ học luôn luôn
khẳng định ngôn ngữ Việt Nam là một trong những ngôn ngữ thuộc vào loại có sức
sống nhất trên thế giới. Trải qua mọi thăng trầm, biến động của lịch sử, ngôn
ngữ Việt nam chẳng những không mất đi, bị nghèo nàn, biến dạng mà còn ngày càng
phong phú, sinh động vì biết chọn lọc, hoà đồng và du nhập một cách hợp lý mọi
loại ngôn ngữ ngoại lai khi du nhập vào nứơc ta. Sự biến hoá của tiếng Hán trở
thành tiếng Hán Việt nhập vào hệ thống ngôn ngữ tiếng Việt Mường cổ (ngôn ngữ gốc
của tiếng Việt), rồi sự du nhập của tiếng Pháp đựơc chuyển hoá vào dòng chảy tiếng
Việt là những ví dụ sinh động . Ngày này dân tộc ta trong giao tiếp hàng ngày đã
xử dụng thành thạo vốn ngôn từ có những từ xuất phát từ tiếng Hán chiếm đến
trên dưới 67% trong ngôn ngữ nứơc ta , và hàng loạt tiếng có gốc tiếng Pháp đã
đựơc Việt hoá một cách tài ba như” xà phòng, tăm, xích, líp, xích lô, ba
gác…”.. Tất cả sự chuyển hoá đều có qui luật trong ngôn ngữ…
Nhưng đến giai đoạn hiện nay nghe cách nói thường ngày của một
số tầng lớp, nhất là giới tuổi trẻ thì có thể nhận ra tình trạng ngôn ngữ nước
ta hay nói cụ thể hơn là tiếng Việt của chúng ta đang bị biến thái theo hứơng
thoái hoá đáng báo động. Có thể nói sự biến thái này như một tiếng chuông
báo động về nền văn hoá nứơc ta đang bị xâm thực, cưỡng dâm một cách vô lối,
đang mất dần bản sắc dân tộc trong ngôn ngữ, tiếng nói mà cha ông ta dầy công
xây dựng và giữ gìn suốt cả chiều dài phát triển của nền văn hoá Việt nam .
Thực trạng của sự biến thái này ra sao ?
Chỉ cần nghe qua trong giao tiếp hàng ngày đã thấy. Một ông,
một bà ở thành phố hay phụ cận cả đời không biết một chút tiếng Anh nào nhưng gặp
nhau là phụt ra câu chào như người Mỹ “hê lô”.Để biểu hiện sự ưng
thuận sau khi bàn bạc một công việc gì đấy bất kể trong lĩnh vực nào cũng hạ một
câu” ô kê”, rồi “Ô kê nhé”. “Ô kê đi “,”ô kê ạ”. Một đứa trẻ lên ba
tuổi tập nói khi ra về chào ông bà nội, ngoại cũng đựơc bố mẹ nhắc” con
bai ông bà đi” Và đứa trẻ như một con vẹt bập bẹ” bai bai ông. Bai bai
bà”.
Trong quán bia nơi ngôn ngữ được thả phanh sự biến thái này
càng được gia tăng đến ghê gớm. Các bia sĩ nói với nhau” cậu phải Nông quốc
Chấn thằng cha ấy đi. Không, hết tiền thì anh em mình phải Juven tút đấy.
Còn tao, uống thế thôi , không tao lại ác dê nôn xong livécphun một
trận thì mệt lắm”.
Trong lớp học. Học sinh thì thào với nhau khi thầy giáo vắng
mặt “Thầy đi đâu mà đầu lâu thế. Đã vậy thì bọn mình cứ thoải
con gà mái đi”. Giới trẻ không chỉ đàm thoại với nhau bằng thức thứ ngôn
ngữ biến dạng bất chấp tất cả qui luật của ngôn ngữ mà còn đua nhau biến tấu,
trình diễn, xem đó như một thứ mốt thời thượng. Tệ hại hơn thứ ngôn ngữ ma muội
cần lên án này lại còn được nhà xuất bản Mỹ Thuật thuộc ngành văn hoá sưu tầm,
tập hợp trong một cuốn sách mang tên “ Sát thủ đầu mưng mủ”nhân vụ án về
tên sát nhân ngàn lần đáng lên án Lê Văn Luyện khi sát hại cả một gia đình
lương thiện. Trong “tác phẩm” khủng khiếp này các “nhà văn hoá” đã liều lĩnh
đưa ra những mẫu câu đáng sợ như “tự nhiên như cô tiên”,”ngất ngây con gà
tây”, tào lao bí đao”, “đã xấu lại còn xa”…
Sự biến thái, phá vỡ mọi qui luật của ngôn ngữ này càng có đất
tung hoành dụng võ hơn trong các tin nhắn, trong chát, trong thư điện tử của lứa
tuổi trẻ . Tôi tình cờ biết được một số từ vựng của kiểu nhắn tin trao đổi cho
nhau giữa các bạn trẻ . Xin đưa ra đây một số trong hàng trăm, nghìn từ vựng
các bạn trẻ đã xử dụng mà nếu tình cờ chúng ta đọc được thì cũng chịu, không hiểu
nối nếu không nắm được loại từ điển quái dị này.
Oki được hiểu là đồng ý. Li là chào
. Del là sửa bỏ, gạt đi. Ngơi là ngăn lại. Humni là hôm
nay.Iu là yêu. No table làkhông bàn “… Xin được trích một
câu nhắn tin của bạn trẻ khi xử dụng loại ngôn ngữ đặc chủng này” tối này
go uot nhé. Nếu OK thì phone cho tui . Đồn có địch , no table “( tạm dịch “
tối này đi nhé. Nếu được thì gọi điện cho tôi .Nhà đang có khách. Không bàn tiếp”…
Đó là chưa kể việc ưa nói tục, nói trống không theo kiểu ngoại
ngữ càng làm cho sự biến thái ngôn ngữ phát triển theo chiều hướng đáng ngại.
Nguyên nhân của sự biến thái đáng sợ
này
Nhờ sự đổi mới của nhà nứơc nên hơn hai chục năm nay Việt
Nam bứơc vào giai đoạn mở cửa trong mọi lĩnh vực từ kinh tế đến văn hoá.
Nếu trong thời kì bao cấp dân ta chỉ được tiếp xúc với văn hoá cộng đồng các nứơc
XHCN trong đó chủ yếu là văn hoá Liên xô, Trung quốc . Ngoại ngữ được học trong
trường từ hệ phổ thổng đến đại học là Trung Văn, Nga văn thì đến giai đoạn này
… Nền văn hoá thế giới tràn ngập vào nứơc ta, trong đó với thế mạnh tiếng Anh
là ngôn ngữ đựơc xử dụng phổ cập trong giao tiếp và trong nhiều lĩnh vực toàn cầu
đã dần dần có có vị trí quan trọng trong sự đào tạo, giáo dục của nứơc. Điều
này cắt nghĩa vì sao tiếng Anh lại có ảnh hưởng mạng mẽ ở nứơc ta cả mặt tốt lẫn
mặt chưa tốt như vậy .
Thời bao cấp việc có một điện thoại để bàn ở gia đình được
qui định từ cấp vụ trở lên, thì nay chẳng những điện thoại để bàn đã trở thành
phương tiện thông dụng cho mỗi gia đình Việt nam mà cùng với sự phát triển nhẩy
vọt của công nghệ thông tin , người Việt ta cũng tiến nhanh từ chỗ dùng máy nhắn
tin đến điện thoại di động. Bên cạnh đó máy tính để bàn, máy tính xách tay cũng
dần dần trở nên thông dụng cho hầu hết gia đình và cho đa số dân chúng nhất là
giới trẻ…Điện thoại di động, máy tính kèm theo hàng loạt những ứng dụng của các
phương tiện này là in te nét, nhắn tin, chát , trò chơi điện tử .. đã trở thành
thông dụng đựơc ngưòi việt nam và đặc biệt giới trẻ ưa thích. Một trong những ứng
dụng quan trọng ra đời là nhắn tin tất phải có một công nghệ nhắn tin kèm theo.
Làm sao trong khoảng thời gian ngắn chuyển tải được lượng thông tin cần thiết đến
ngưòi nhận là một yêu cầu . Đây chính là cơ sở để tạo ra số từ vựng “nhắn tin”
cũng đồng thời sinh ra sự biến thái của ngôn ngữ giao tiếp của giới trẻ nứơc
ta. Sự chế biến vô tội vạ cách viết trong nhắn tin cộng với sự sùng tiếng Anh
coi đó như một sự chơi , sự khẳng định giá trị con người đã thêm một lần làm
gia tăng biến thái ngôn ngữ. Ở bài viết này tôi chưa nói nhiều đến sự ưa nói tục
của giới bạn trẻ như một mốt sành điệu mà tôi nói đến ảnh hưởng của lối nói trống
không, cụt lủn không chỉ trong nhắn tin mà còn trong giao tiếp hàng ngày của giới
trẻ. Nếu như ở một số ngoại ngữ phương tây, ngữ điệu trong giọng nói khi dùng đại
từ nhân xưng khẳng định thái độ tình cảm và cả thứ bậc xưng hô khác hẳn đại từ
nhân xưng đa dạng của tiếng Việt có đầy đủ các thang bậc từ ông bà bố mẹ, cô
gì, chú bác.. đến cả những đại từ nói lên sự khinh miệt hay tôn kính, gần gụi
hay xa lạ... Đáng tiếc các bạn trẻ ít nhiều biết ngoại ngữ lại bị ảnh hưởng lỗi
diễn đạt “ vô nhân xưng” này nên thường đổ đồng cá mè một lứa trong xưng hô thường
nhật.
Trong sự mở cửa chấp nhận sự hoà đồng thì bên cạnh những cái
hay, cái tốt của các nền, các trào lưu văn hoá trên thế giới chúng ta cũng phải
đối đầu với những gì độc hại, những gì không phù hợp với truyền thống, tập tục
tính cách của dân tộc ta. Bên cạnh đó nền đào tạo giáo dục nước trong thời gian
qua dường như còn có lỗ hổng rất lớn trong giáo trình đào tạo học sinh các cấp.
Gíáo trình giáo dục các cấp của ta còn nặng về giáo dục kiến thức mà quên đi việc
gíáo dục truyền thống, lịch sử, nhân cách đến đạo đức làm người cho học
sinh…Các quan niệm sai trái về gía trị con người cũng vì thế lan toả. Phải
chăng đây cũng là nguyên nhân sâu sa tạo ra sự biến thái đáng ngại của ngôn ngữ.
Cách đây gần một thế kỉ Chí sĩ Phạm Quỳnh đã có câu nói nổi
tiếng đại ý “ Truyện Kiều còn thì tiếng Việt còn , tiếng Việt còn thì nứơc Việt
tồn tại”. Sự biến thái về ngôn ngữ đáng lo hiện nay chứng tỏ các nhà quản lý của
nứoc ta chưa biết khơi gợi niềm tự hào về tiếng Việt, bảo tồn vốn quí báu của
ngôn ngữ dân tộc. Sự chế biến vô tội vạ tiếng Việt như hiện nay đâu chỉ thuần
tuý ở sự băng hoại trong ngôn ngữ mà nó còn là sự băng hoại trong lối sống của
một tỉ lệ không nhỏ ngưòi Việt trẻ.
Đáng buồn thay trong sự tác động để làm biến thái tiếng Việt
lại có tác động không nhỏ của các nhà làm văn hoá. Ngoài trường hợp nhà XB Mỹ
thuật cho ra ấn phẩm nhố nhăng” sát thủ đầu mưng mủ” thì gần đây việc
không ít ngưòi cổ vũ cho thứ thơ viết và nghĩ lai căng rập theo cách viết và lối
tư duy nước ngoài của đôi ba nhà thơ thạo ngoại ngữ cũng thật đáng giận. Đáng
ra nhà thơ hơn ai hết phải làm cho ngôn ngữ dân tộc ngày càng trong sáng hơn,
dân tộc hơn vậy mà .. Tôi nhớ trong tiểu luận “Hawthor và tiểu thuyết Rêu trên
nhà mục sư” nhà văn Mỹ nổi tiếng Herman Melville tác giả hai tiểu thuyết lừng
danh thế giới “Typee”,” Omoo” ngưòi cùng thời với Whitsman tác giả tập thơLá
cỏ lá khuyên các nhà văn, nhà thơ Hoa Kì không nên viết như một người Ạnh,
người Pháp. Ông khẳng định “ các nhà văn chúng ta là nhà văn Mỹ… Thất bại
trong việc sáng tạo ra cái độc đáo vẫn tốt hơn là thành công trong việc bắt chước”
Vậy mà những câu thơ loằng ngoằng, bất chấp ngữ điệu, ngôn từ
nhịp điệu của tiếng Việt, cách nghĩ của dân tộc ta đã từng sáng bừng trong những
trang viết của Nguyễn Du, Nguyễn Trãi, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Bính….lại được ca
ngợi, tán thưởng thì trách chi các cháu thanh, thiếu niên không từ tấm gương mờ
đó mà làm hỏng tiếng Việt thân yêu của chúng ta bằng những trò ảo thuật bậy bạ
trong ngôn ngữ của họ.
http://badamxoe.blogspot.com/2012/08/su-bien-thai-ang-so-cua-ngon-ngu.html?utm_source=feedburner&utm_medium=email&utm_campaign=Feed%3A+blogspot%2FMCkEz+%28B%C3%A0+%C4%90%E1%BA%A7m+X%C3%B2e%29
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét