"Cái nước mình vốn không phải như thế" sẽ khiến xã hội bừng tỉnh và đứng dậy hỏi cho được tại sao "nước mình vốn không như thế sao nay lại trở thành thê thiết đến vậy?"
Càng ngày càng nhiều khuôn mặt trẻ xuất hiện tham gia vào các cuộc xuống đường biểu tình bảo vệ lãnh thổ. Mặc dầu con số thanh niên suy tư về đất nước, dấn thân vào phong trào đấu tranh tự do dân chủ cho Tổ Quốc còn quá ít nhưng tất cả chúng ta không khỏi vui mừng vì đó là dấu hiệu tốt cho sự chuyển mình bắt buộc phải có của đất nước.
Cánh Cò
Càng ngày càng nhiều khuôn mặt trẻ xuất hiện tham gia vào các cuộc xuống đường biểu tình bảo vệ lãnh thổ. Mặc dầu con số thanh niên suy tư về đất nước, dấn thân vào phong trào đấu tranh tự do dân chủ cho Tổ Quốc còn quá ít nhưng tất cả chúng ta không khỏi vui mừng vì đó là dấu hiệu tốt cho sự chuyển mình bắt buộc phải có của đất nước.
Trước sự trưởng thành của thanh niên, lãnh đạo CSVN lại rất sợ hãi nên họ đã áp dụng chính sách cưỡng bắt đàn áp thô bạo, giam giữ triệt hạ những thanh niên có tư duy tự do dân chủ nhằm hù dọa trấn áp tinh thần những thanh niên còn đang phân vân do dự trước thảm họa đất nước.
Vì vậy xây dựng và nuôi dưỡng tinh thần ái quốc của các em là trách nhiệm trực tiếp của chúng ta, của người cha, của người mẹ trong gia đình. Trong phạm vi xã hội học đường - là của người thầy người cô trong lớp học và ngay cả của những người láng giềng chung quanh. Dĩ nhiên chúng ta đang bị sức ép bao vây của bạo quyền nhưng nếu không cương quyết lên tiếng thì làm sao và đến khi nào chúng ta có thể dành lại chủ quyền đất nước ?
Trong cái liên đới trách nhiệm về vấn đề xây dựng và nuôi dưỡng thế hệ tương lai, TS Nguyễn Thị Từ Huy và tác giả Cánh Cò đã có những ý kiến nhận định rất sâu sắc, mời bạn đọc theo dõi.
==========0000=========
CÁI NƯỚC MÌNH
CanhCo
10-8-2012
Trong bài viết "Sinh viên - bạn nghĩ gì?" đăng
trên trang Bauxit Vietnam TS Nguyễn Thị Từ Huy đã phân tích rất sâu về hội chứng "Cái nước mình nó
thế" và chị đã đưa ra nhiều hình ảnh đáng buồn cho cái tư duy đang ngày
càng thống trị một cách khó hiểu trong giới sinh viên, những người thường được
xã hội kỳ vọng về nhiều mặt, nhất là trên phương diện lãnh đạo giới trẻ trong
khi đất nước có các hiện tượng tha hóa về chính trị kéo theo sự sụp đổ tận nền
móng các giá trị đạo đức của xã hội.
Bài viết hay và lắng lại nhiều điều.
Tuy nhiên mình có một chia sẻ khác, nhằm làm rộng ra tinh thần
bài viết này. Mình không tin sinh viên Việt Nam hiện nay là giới nồng cốt của
xã hội sẵn sàng nhận những trọng trách thường thấy của hầu hết sinh viên các nước
trên thế giới đảm nhận.
Lý do: họ không đủ sức.
Thế giới trang bị kiến thức cho sinh viên của họ một nền
giáo dục tự làm mới và hoàn thiện trong khi tìm tòi sáng tạo cái cần thiết cho
xã hội nhưng vẫn đồng hành cùng với cộng đồng. Trách nhiệm của người sinh viên
được định hình rõ rệt trong các bài học thông qua sự tranh đua với ý thức tăng
tiến năng lực của chính mình để đủ sức làm việc khi ra đời. Đời sống dân chủ mở
rộng cho phép sinh viên cơ hội tranh luận với giảng viên khi gặp một vấn đề và
sự tranh luận ấy không hề ảnh hưởng tới số điểm mà họ đạt được trong các bài
thi giữa hay cuối học kỳ.
Sinh viên thế giới thu được kiến thức "thật" và do
đó rất tự tin khi đặt những câu hỏi khó cho người giảng viên trên bục giảng. Giảng
viên cũng dùng năng lực "thật" của họ để trả lời những câu hỏi của
sinh viên. Cả hai chấp nhận đối thoại với nhau trong giảng đường nhằm tìm cho
ra lời giải đáp sòng phẳng cho cả hai, tức cho nền giáo dục của đất nước họ.
Giảng đường đại học Việt Nam thiếu cả hai mặt: năng lực hỏi
và trả lời.
Thông tin báo chí cho biết có 9.000 giáo sư không có bài viết
nghiên cứu là câu trả lời hùng hồn cho sự thiếu năng lực của giới trí thức cao
nhất trong nước. Nói không quá, sinh viên có thể xem là đang ký sinh trên những
cổ thụ giả danh ấy. Họ chấp nhận câu nói "Cái nước mình nó thế" như một
lý sự cùn để chống chế cho thân phận của họ và có lý do để đi tiếp con đường vô
định tìm kiếm tương lai sau khi lấy xong một mảnh bằng nào đó. Cả hai, cổ thụ
giả và ký sinh bất đắc dĩ yên tâm sống và làm việc theo cái khuôn mẫu được xã hội
đồng lõa trong một thời gian quá dài, đủ làm cho sự phi lý trở thành bình thường
và hơn thế nó sẽ bất thường nếu có ai chống lại.
Để lý giải tại sao hiện tượng tê liệt giác quan trong giới
sinh viên người ta có nhiều cách trả lời. Thứ nhất họ bị áp lực bài vở của trường
học. Thứ hai "tiền lương và việc làm" chi phối quá nhiều vào mục tiêu
đi học. Nhưng có lẽ quan trọng hơn cả là họ bị chính quyền khống chế.
Khống chế ngay trong khuôn viên trường học bằng biện pháp
hành chánh nhưng đủ cứng rắn để triệt tiêu ngay lập tức cơn khát vọng bày tỏ ý
thức của sinh viên về các vấn đề mang tính quốc gia. Nhà trường sẵn sàng đuổi học
sinh viên nào có thái độ bất đồng ý kiến chính trị, hay tệ hơn, đi biểu tình chống
Trung Quốc được đồng hoá với những ý đồ lật đổ chính quyền.
Khống chế bằng báo chí truyền thông là dạng thức quen thuộc
và hiệu quả nhất.
Không có báo tư nhân nên hơn 700 tờ báo lề phải mặc tình
thao túng tư duy, nhận thức cộng đồng trong đó sinh viên là một thành phần bị ảnh
hưởng nặng nhất. Họ không có nơi để bày tỏ chính kiến nên lâu ngày những chủ đề
khiến họ suy tư trở thành chai cứng vì không có đất để phát triển. Báo chí tiếp
tay đầu độc họ bằng những bài viết cổ động sự giàu có của giới trẻ thông qua
kinh doanh hơn là các bài học về sự tìm kiếm và phát triển năng lực, trong đó
trách nhiệm của thanh niên trước cộng động, xã hội và đất nước không có có hội
tranh luận trên các diễn đàn.
Cơ quan tuyên truyền của nhà nước không cảm thấy sai lầm khi
dựng câu nói "Yêu nước là yêu chủ nghĩa xã hội" thành một thứ “Tứ thư
ngũ kinh” trong sinh hoạt chính trị. Mặc dù không thanh niên nào tin câu cửa miệng
này nhưng nỗi ám ảnh về đảng, về đoàn vẫn ngáng chân họ trước những dự định có
tính kế hoạch cho tương lai. Từ ngại ngần, dẫn tới phủi tay chỉ là một bước ngắn.
Yêu nước không còn là khái niệm cao cả như vốn có khiến nhiệt
huyết sinh viên học sinh lạnh ngắt phát sinh từ câu khẩu hiệu tuy trống rỗng
nhưng hết sức nguy hiểm này. Ban đầu bạn trẻ cười. Quen dần thấy mặc kệ. Cuối
cùng thả liều cho "Cái nước này nó thế".
Khi chỉ biết yêu mình thì chỉ số yêu nước quay theo chiều
ngược lại là tất yếu. Mọi sinh hoạt hay ý kiến có liên quan đến vấn đề nước mất
hay còn không nằm trong phạm vi suy tư của họ nữa. Họ đã quá lâu bị định hướng
theo chủ trương ru ngủ: cứ lo học, mọi việc khác có nhà nước lo.
"Cái nước mình nó thế" nếu may, chỉ được thay đổi
sau khi họ ra trường và đụng chạm với những gì từ thực tế cuộc sống.
Có quá nhiều thí dụ nhưng trong bài viết này mình chỉ nhận dạng
ở lĩnh vực giáo dục. Khi cầm mảnh bằng tốt nghiệp hạng ưu hay giỏi, sinh viên
sư phạm đến một trường tốt xin việc làm họ sẽ thấy cái được gọi là đạo đức xã hội
chủ nghĩa hiện nguyên hình thành một chuỗi "hối mại quyền thế".
Từ một trăm ba chục triệu trong năm 2008 hôm nay giá ấy đã
trượt theo thị trường lên đến hai trăm mười triệu cho một chỗ đứng lớp tại một
trường cấp thành phố. Sự thật này có thể làm cho những người chăm chỉ trong nhiều
năm ngỡ ngàng đi đến bất mãn và ngạc nhiên với những gì họ đã từng theo đuổi. Một
số người từ bất mãn ngầm, biến thành hành động tiêu cực trong cung cách dạy. Một
số khác chọn cho mình con đường chống đối ra mặt. Một số đông hơn chấp nhận đồng
lương bị bóc lột và lấy chuyện dạy thêm làm cứu cánh cho nghề nghiệp thay vì huấn
luyện cho học trò trở thành người có ích cho xã hội.
Số bất mãn, chống đối ra mặt lâu dần sẽ tự thấy mình có
trách nhiệm thay đổi tư duy xã hội. Con số này tăng hay giảm do cách sửa sai và
nhận thức trách nhiệm của nhà nước. Tuy nhiên tình hình nhiều năm qua cho thấy
sự chờ đợi này là vô ích vì càng ngày giới chức thẩm quyền càng sa đà vào quyền
bính. Họ tự khoanh vùng mình trong một tập thể đồng loại tương cận. Tiền bạc và
quyền hành vẫn là những thú vui bất tận không cho phép họ một giây phút nào
nhìn lại bản thân để thấy rằng họ rất giống với những viên quan lại của các triều
đại nhà Thanh không thích nói chuyện phục Minh mặc dù họ là người Hán.
Tuy nhiên dù gì thì mình cũng không tin rằng tâm thức
"Cái nước mình nó thế" sẽ vĩnh viễn nằm trong óc của tuổi trẻ Việt
Nam.
Nhìn lại các biến cố lịch sử từ trước tới nay, giới trí thức
dẫn dắt các cuộc cách mạng đến thành công là một con số khá khiêm nhượng. Thành
công luôn đến từ giai cấp thứ hai: Tiểu tư sản. Những sinh viên dang dở trong sự
nghiệp và nhận ra được sự bất công của chính quyền là nguyên nhân tạo các nếp gấp
xả hội sẽ là động lực chính thúc đẩy họ vào con đường cách mạng. Những thanh
niên thành công trong thương trường cũng vậy. Sau khi thỏa mãn với đồng tiền
cũng như vai vế xã hội do tài năng của chính họ kiếm được, trong một lúc nào
đó, nhìn lại chung quanh thấy bao lầm than, bất công, vật vã của người dân, những
người trẻ thành đạt này tận đáy lương tâm của họ sẽ nảy sinh những đòi hỏi
khác. Khi ấy bằng nhiều cách những con người này sẽ tiếp tay thay đổi nếp nghĩ
của xã hội để có một phản biện khác trong tư duy "cái nước mình vốn
không phải như thế".
Mệnh đề này không cần kiến thức của một giáo sư nhưng nó cần
tinh thần khai phóng của những người trẻ tuổi.
Mệnh đề này rồi sẽ được cộng hưởng bởi nhiều thành phần khác
nhưng cuối cùng sẽ đưa ra một nguyên lý khó từ chối: đất nước hư và xấu đi do một
nhóm người thao túng nhưng đất nước không thể bị nhóm người nhỏ bé ấy khống chế
mãi.
"Vốn không phải như thế" sẽ là tiền đề cho một cuộc
cách mạng mềm có khả năng thay đổi tư duy của những ai thường sợ hãi và an phận.
Nó cũng thay đổi cách viết của các nhà báo vốn không xem bút danh của mình quan
trọng hơn đồng tiền nhuận bút được ban phát từ nguồn tiền nhà nước nhưng bị toa
rập và khống chế bởi các nhóm thế lực mà người ta quen gọi là nhóm lợi ích.
"Cái nước mình vốn không phải như thế" sẽ khiến xã
hội bừng tỉnh và đứng dậy hỏi cho được tại sao "nước mình vốn không như thế
sao nay lại trở thành thê thiết đến vậy?"
Người dân khắp nơi sẽ cần sự trả lời cho câu hỏi đúng và
"sát sườn" này. Nếu không ai trả lời như từ trước tới nay thì lúc ấy
sẽ nảy sinh nhiều vấn đề khác nhưng ít ra thành phần tán thành câu thần chú
"cái nước mình nó thế" sẽ ngày càng ít đi và xu thế an phận sẽ tự diễn
biến theo chiều ngược lại.
Lúc ấy sự lo âu mất nước của TS Nguyễn Thị Từ Huy sẽ được giải
mã: "cái nước mình nó vốn không như thế" là chìa khóa mở được
mọi cánh cửa, kể cả những cánh cửa thờ ơ và vô cảm.
=========0000=========
SINH VIÊN - BẠN NGHĨ GÌ ?
9-8-2012
Bạn đã bao giờ gặp tình huống này chưa : để lảng tránh
giải thích cho bạn về một vấn đề nào đó, về một hiện tượng tiêu cực, về một sự
khuất tất hay một bất công nào đó, người ta trả lời bạn : « Cái nước
mình nó thế, đừng có hỏi ! » ?
Đã bao giờ bạn đưa phong bì cho giáo viên, và thay vì dằn vặt
xấu hổ, bạn tự nhủ : « Cái nước mình nó thế », rồi cảm thấy
thanh thản ?
Tôi giả định rằng bạn đủ nhận thức để hiểu cái nước mình nó
thế là nó như thế nào, nên không luận giải về điều đó ở đây. Tôi chỉ muốn đề cập
tới, một cách chưa đầy đủ, thái độ nào có thể có đằng sau câu nói đó.
« Cái nước mình nó thế » là một mệnh đề tiêu biểu cho sự bất lực, cho
sự đầu hàng vô điều kiện, sự nô lệ cho hoàn cảnh và nô lệ cho chính mình.
Những người nói câu này
ngụ ý rằng « mình » không can dự gì vào « cái nước mình » ấy,
rằng « mình » chẳng phải chịu trách nhiệm gì hết. Phủi tay. Tuy
nhiên, mệnh đề này khi được thốt ra cho thấy đằng sau nó thái độ chấp nhận tuyệt
đối. Vì cái nước mình nó thế nên đừng hỏi gì cả, đừng làm gì cả, chỉ có một con
đường duy nhất là chấp nhận mà thôi.
Song, điều mà có thể những người phát ngôn
câu đó không ngờ tới là cái vị thế này : chấp nhận rằng cái nước mình nó
thế cũng có nghĩa là chấp nhận rằng mình cũng như thế. Thêm nữa, khi đóng đinh
vào đầu bạn ý tưởng về cái nước mình nó thế, người ta không những tự phủ nhận
khả năng thay đổi của mình, mà còn muốn phủ nhận khả năng thay đổi của bạn, người
ta không khuyến khích bạn hỏi, không khuyến khích bạn hành động ; mà trái
lại còn ngăn cản bạn, còn triệt tiêu khả năng đặt câu hỏi của bạn, còn làm bạn
nhụt chí, khiến bạn trở nên giống như họ, nghĩa chấp nhận một cách tự nhiên rằng
cái nước mình nó như vậy, nó không thể khác được, rằng không có cách gì làm cho
nó khác đi được, và vì thế mà không làm gì để cho nó khác đi. Và nếu không làm
gì cho nó khác đi thì cũng không sao, bởi vì… « cái nước mình nó thế » !
Bạn thấy đấy, bằng cách đó, quả là thật dễ dàng để ăn ngon ngủ yên. Vấn đề là bạn
có thể ăn ngon ngủ yên mãi trên một hiện thực « như thế » hay
không ? Nó có để cho bạn yên hay không ?
Thế hệ của bạn cần thay thế mệnh đề đó bằng những mệnh đề mới,
chẳng hạn như : « Nước mình sẽ khác », hoặc « Nước mình sẽ
tốt đẹp hơn », hoặc những mệnh đề cùng loại do tự bạn nghĩ ra. Khi bạn để
cho những mệnh đề loại đó vang lên trong đầu bạn, có thể bạn sẽ cảm thấy năng
lượng giải phóng của chúng, bởi chúng đòi hỏi trước hết bạn phải khác đi, bạn
phải giải phóng khỏi chính bạn. Khi bạn có mong muốn mãnh liệt rằng nước mình sẽ
khác thì bạn sẽ tìm cách hành động cho sự đổi khác. Và muốn nước mình khác đi thì
bản thân mình phải khác đi. Nếu bản thân bạn không khác đi được thì sao có thể
mong muốn nước mình khác đi được. Mà nước mình không khác đi thì sao ?
Thì có nguy cơ sẽ mất vào tay láng giềng.
Bạn có biết những gì đang xảy ra trên biển Đông, và cả trên
đất liền, những năm tháng, những ngày tháng gần đây ? Mà nước đã mất thì
« mình » có còn không ? Bạn có còn không ? Và nước đã mất
thì bạn sẽ để lại gì cho con cháu bạn ? Hay là bạn ngồi nhìn nước mất và tự
nhủ : « cái nước mình nó thế » ? Và bạn hy vọng rằng với
câu đó thần chú đó bạn sẽ cảm thấy thanh thản vì có thể phủi tay, có thể đẩy
trách nhiệm cho « cái nước mình » ấy ? Nhưng dù bạn có thể phủi
tay, dù bạn có thể tự lừa dối mình rằng tất cả mọi người phải chịu trách nhiệm
trừ chính bạn, thì bạn cũng không thể nào tránh được cái hiện thực là mất nước
khi điều đó xảy ra.
Có bao giờ bạn nghĩ rằng chính bạn phải cân nhắc và lựa chọn,
chính bạn sẽ phải chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của mình ? Có bao giờ bạn
nghĩ rằng nước mình sẽ không còn như thế, sẽ tốt đẹp hơn, rằng chính bạn có thể
khác đi, có thể tốt đẹp hơn, mạnh mẽ hơn ?
 |
| Biểu tình chống Trung Quốc tại Hà Nội ngày 22 tháng Bảy, 2012. Ảnh: Lê Dũng |
Cái nước mình nó thế hay nước mình có thể khác đi tùy thuộc
vào khả năng tự thay đổi của chính bạn, tùy thuộc vào khả năng của bạn trong việc
nhận thức và hành động cho sự tiến bộ.
Hiện nay có những người đang nỗ lực vượt qua những khó
khăn tưởng chừng không vượt nổi, họ đang nỗ lực để nước mình khác đi theo hướng
tốt đẹp hơn. Điều nhỏ nhất mà bạn có thể làm là hiểu họ, và ủng hộ họ. Nhưng
quan trọng hơn : bạn hoàn toàn có thể làm được như họ.
Có lẽ cần bắt đầu bằng câu hỏi này : bạn muốn
« cái nước mình nó thế » hay bạn muốn « nước mình sẽ tốt đẹp
hơn » ? Rồi từ đó bạn sẽ tìm cách trả lời những câu hỏi khác. Nhưng
có lẽ bạn phải nhanh lên, bởi vì cái giá mà chúng ta phải trả cho việc chấp nhận
« cái nước mình nó thế » giờ đây đã tới mức không còn một cá nhân nào
có thể gánh nổi.
Bạn hãy hình dung tới những câu hỏi mà hậu thế sẽ đặt
ra về chúng ta. Hơn thế, hãy hình dung những câu trả lời về chúng ta mà hậu thế
sẽ phải đối diện, vì thực tế là sẽ không có cách nào lảng tránh được sự thật.
Dù chúng ta có cố mà tự lừa dối mình thì người khác cũng sẽ nhìn thấy rất rõ.
Hơn nữa, dù chúng ta có thành công trong việc lừa dối chính
mình và lừa dối người khác, dù chúng ta có bảo toàn được tài sản cá nhân và
tính mạng cá nhân, nhưng nếu đất nước chung này mất đi, sẽ chẳng ai trong chúng
ta thoát khỏi thân phận của kẻ mất nước.
Tháng 7, những ngày giông tố trên biển Đông
http://www.vanhoanghean.com.vn/van-hoa-va-doi-song/cuoc-song-quanh-ta/4870-sinh-vien-ban-nghi-gi-.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét