BIỂN ĐÔNG: KHI HỌC GIẢ TRUNG QUỐC PHẢN TỈNH

Huỳnh Tâm Sáng - Lê Thành

27-7-2012

Yêu sách "đường lưỡi bò" và chính sách hung hăng của Trung Quốc tại biển Đông hiện đang bị chính các học giả nước này phản đối.

Đâu là lời giải thích hợp lý cho những tuyên bố của các học giả trên khi mà chiêu bài "lộng giả thành chân" của Trung Quốc đang mất dần tác dụng?

Phát triển hòa bình

Những học giả Trung Quốc từ lâu đã lên tiếng cảnh báo về sự không phù hợp của một chính sách "diều hâu" đối với tranh chấp tại Biển Đông.

Trong bài viết "Sức mạnh mềm luôn tốt hơn chiến tranh biển đảo" đăng trên tờ Global Times vào ngày 28/12/2011, tác giả Sun Zhe đã khẳng định Trung Quốc cần phải hợp tác hơn, mềm dẻo hơn với chính sách của các quốc gia trong khu vực đối với vấn đề tranh chấp biển Đông. Đồng thời, học giả này cũng cảnh báo rằng đe dọa sử dụng vũ lực để giải quyết những tranh chấp lãnh hải chỉ đưa Trung Quốc vào thế khó, khi mà những cơ sở pháp lý mà họ đang nắm trong tay cũng như hình ảnh đối với cộng đồng quốc tế đều thiếu tính vững chắc.

Trong một bài viết của học giả Chu Hạo - Chuyên viên của Viện Quan hệ Quốc tế đương đại Bắc Kinh - đăng trên tờ China Daily vào ngày 06/07 vừa rồi, điểm nóng tranh chấp tại Biển Đông đã làm xấu đi hình ảnh trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt từ năm 2010 đến nay.

Tấm bản đồ của Trung Quốc được lập dưới thời nhà Thanh, xuất bản năm 1904, trong đó ghi rõ cực nam nước này là đảo Hải Nam, không hề có Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam.

Trong bối cảnh cả thế giới đang nhìn về Biển Đông với sự trở lại của Hoa Kỳ tại Châu Á - Thái Bình Dương, việc Trung Quốc đe dọa sử dụng vũ lực chỉ làm cho các nước ASEAN nhích lại gần Hoa Kỳ và Phương Tây hơn. Khi đó, mọi nỗ lực về ngoại giao với khu vực Đông Nam Á trong nhiều thập kỷ qua của Trung Quốc đều thất bại, và chính quyền Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng lòng tin từ phía các quốc gia này.

Theo như học giả Chu Hạo, hợp tác trong hòa bình và hữu nghị với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đã luôn là xu hướng chủ đạo trong chu chính sách đối ngoại của Trung Quốc. Đây là một nhân tố cốt lõi trong quá trình "phát triển hòa bình" của chính quyền Bắc Kinh.

Tuy nhiên, cùng với làn sóng tinh thần dân tộc ngày càng lên cao, và những mối lo ngại của khu vực đối với một Trung Quốc liên tục hiện đại hóa quân sự, ông Chu Hạo cảnh báo trên China Daily rằng, nếu tiếp tục chính sách ngoại giao pháo hạm, sự phát triển của Trung Quốc sẽ bị cho là mối đe dọa với nhiều nước khác; không tỉnh táo thì "Biển Đông sẽ là cái bẫy giam hãm Trung Quốc".

Đường chữ U: Không chứng cứ pháp lý tin cậy

Một số học giả khác cho rằng đường lưỡi bò chỉ là tuyên bố đơn phương của Trung Quốc mà không hề có cơ sở pháp lý vững chắc.

Các phương tiện truyền thông và các nhà phân tích Trung Quốc đã sử dụng thuật ngữ "đường chín đoạn" lỏng lẻo để tuyên bố rằng Trung Quốc đang sở hữu 2.000.000 km vuông lãnh thổ đại dương, nằm trong "đường chín đoạn" của biển Nam Hải (biển Đông).

Nhà nghiên cứu Lý Lệnh Hoa, thuộc Trung tâm Tin tức hải dương Trung Quốc, cho rằng: "Chúng ta  - Trung Quốc vẽ đường chín đoạn mà không có một kinh độ hoặc vĩ độ cụ thể, và cũng không có căn cứ pháp luật." Nhà nghiên cứu này cũng khẳng định: "Đường chín đoạn (chiếm gần 80% biển Đông) là do Trung Quốc tự vẽ ra năm 1974".

Giáo sư Trương Thự Quang, Đại học Tứ Xuyên, thì nhấn mạnh, Trung Quốc không thể tự vẽ ra đường chín đoạn. Theo giáo sư Trương, khi Trung Quốc khăng khăng đưa ra "đường lưỡi bò" nhưng không có căn cứ để khẳng định và không được bất kỳ nước nào thừa nhận thì nó vô giá trị: "Quyền lợi của anh (Trung Quốc) cần được người khác thừa nhận, người khác không thừa nhận thì anh không có quyền".

Mặc dù không hiểu rõ về các điều khoản do sự "đầu độc " về thông tin của các phương tiện truyền thông Trung Quốc, công chúng nước này nói chung dường như vẫn tin rằng Trung Quốc được hưởng một số quyền lợi độc quyền tại Biển Đông.

Các học giả nước này cũng bất đồng với cách Trung Quốc diễn giải về Công ước Luật biển của LHQ (UNCLOS). Cách diễn giải mơ hồ về quyền tài phán, không đề cập đến các yếu tố địa lý của đường bờ biển hay đường cơ sở là hoàn toàn không thuyết phục.

Giáo sư Sun Zhe, Đại học Thanh Hoa, lưu ý rằng Trung Quốc nên hiểu: "Nam Hải (Biển Đông) không phải là "ao nhà" (internal lake) của Trung Quốc, bởi phần nhiều vùng biển này thuộc về vùng biển quốc tế".

Ông cũng cảnh báo rằng, với đường lưỡi bò này Trung Quốc có nguy cơ bị cộng đồng thế giới hiểu rằng Bắc Kinh đang cố gắng kiểm soát Biển Đông như một "ao nhà" của chính mình.

Gần đây khi tình hình Biển Đông căng thẳng, biên tập viên Tân Hoa xã Chu Phương, người có uy tín và nổi tiếng thẳng thắn trong làng báo Trung Quốc, đã nhiều lần phản đối chính sách sử dụng vũ lực ở Biển Đông và yêu cầu xóa bỏ cái gọi là "thành phố Tam Sa" mà Bắc Kinh vừa dựng lên.

Trong bài viết "Hiện trạng Nam Hải (Biển Đông) có lẽ sẽ kéo lùi cải cách chính trị của Trung Quốc" đăng ngày 17/7 ông viết: "Ý nghĩa lớn nhất của việc lập ra "thành phố Tam Sa" là chường cho bàn dân thiên hạ thấy nỗi nhục của Trung Quốc; đồng thời cũng sẽ buộc chính phủ và quân đội Trung Quốc phải giở bài ngửa với các quốc gia xung quanh và quốc tế...".

Trước đó, ngày 29/6, Chu Phương viết bài: "Thiết lập "thành phố Tam Sa" là trò cười quốc tế, mạnh mẽ yêu cầu hủy bỏ ngay!"

Đừng làm nghịch lòng người

Nhiều nhà phân tích Trung Quốc bác bỏ hoàn toàn các tùy chọn của việc sử dụng vũ lực ở biển Nam Trung Hoa (Biển Đông).

Xue Li, chuyên gia chiến lược quốc tế Trung Quốc tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) nhấn mạnh đến các biện pháp hòa bình và tăng cường xây dựng lòng tin để giải quyết tranh chấp thay vì dùng đến các biện pháp quân sự.

Các giáo sư Trung Quốc đã công khai tuyên bố về quan điểm của mình và nhận thức sâu sắc việc đưa ra yêu sách đường lưỡi bò phi lý là hết sức phi lý, khiến các quốc gia còn lại không thể nào chấp nhận được.

"Chúng ta không nên chỉ nghĩ lợi ích cho mình mà cần phải quan tâm đến lợi ích của toàn thể thế giới bằng cách tuân thủ các quy tắc quốc tế" - giáo sư Thịnh Hồng thuộc ĐH Sơn Đông nhấn mạnh.

Một số học giả lại có tầm nhìn xa hơn khi cho rằng trong tương lai, các nước láng giềng kinh tế phát triển thì Trung Quốc cũng được hưởng lợi. Vì thế, nhìn vấn đề từ góc độ toàn nhân loại, Trung Quốc cần có quan điểm toàn cục, tiến cùng thời đại.

Zhang Yunling, thuộc CASS, lập luận rằng "Trung Quốc không nên bám víu vào tư duy truyền thống của mình". Ông đề xuất việc thảo luận về các biện pháp cụ thể để phân định vùng đặc quyền kinh tế trong vùng biển này phù hợp với UNCLOS, trong đó ASEAN sẽ đóng một vai trò phối hợp.

Ngoài ra, Zhang còn cho rằng các bên liên quan luôn luôn có thể khám phá những ý tưởng phát triển chung trong khu vực tranh chấp.

Không may, ý tưởng của Zhang hoàn toàn đi chệch so với quan điểm chính thức của chính phủ Trung Quốc.

Rõ ràng, thực tế là hiện nay ngay cả nội bộ Trung Quốc cũng không hoàn toàn đồng tình với Chính phủ nước này và các quan chức quân sự diều hâu

Với những luận điểm chính để bác bỏ lập luận về đường lưỡi bò phi lý, các học giả Trung Quốc đề xuất sử dụng Công ước Luật biển để giải quyết tranh chấp theo tinh thần tôn trọng luật quốc tế, đàm phán hòa bình theo cơ chế song phương hoặc đa phương và tránh sử dụng vũ lực nhằm giảm nguy cơ "biển Đông dậy sóng".

Từ những tuyên bố của các học giả nổi tiếng Trung Quốc, có thể thấy rằng vẫn  còn những người luôn tỉnh táo, tôn trọng lẽ phải và biết rằng "chân lý thuộc về mọi người". Việc thẳng thắn thừa nhận tính phi lý, ngang ngược của đường chín đoạn của các trí thức Trung Quốc có thể khẳng định: Những gì không tôn trọng sự thật sớm muộn gì cũng như "cây kim trong bọc". Các tiếng nói yêu chuộng hòa bình, thái độ tôn trọng sự thật, dám bày tỏ chính kiến vẫn không ngừng gióng lên những hồi chuông cảnh tỉnh với bộ phận những người chưa nhận thức đúng đắn về yêu sách đường lưỡi bò phi lý của Trung Quốc.

http://vietnamnet.vn/vn/chinh-tri/tuanvietnam/82305/bien-dong--khi-hoc-gia-trung-quoc-phan-tinh.html