Người dịch: Dương Lệ Chi
 |
| Ô. Tập Cận Bình, Phó Chủ Tịch Trung Quốc |
Trong một thời gian dài, dường
như Trung Quốc không bao giờ nhìn lại. Nhưng rõ ràng là thời kỳ dễ dàng hiện đã
trôi qua và 20 năm tới sẽ khó khăn hơn để Đảng Cộng sản điều hành [đất nước].
Trong hai thập kỷ qua, các vấn đề khó khăn của đất nước chưa bao giờ hiện rõ
như bây giờ, điều này báo hiệu không chỉ tình hình kinh tế tồi tệ, mà còn có khả
năng Đảng sẽ sụp đổ.
Vấn đề bắt đầu hồi cuối thập niên
trước, khi Chủ tịch Hồ Cẩm Đào dự định thay đổi chiến thuật, dành đặc quyền cho
dân chúng phần khu vực tư nhân. Các doanh nghiệp nhà nước đã có ưu thế hơn trước
đây, trong khi chính quyền địa phương trở nên mạnh hơn, đặc biệt sau khi bù khú
với các khoản tiền được vay do hậu khủng hoảng, các cơ quan này cùng nhau nuốt
các khoản vay tín dụng nhiều nhất. Các cỗ máy thúc đẩy tăng trưởng việc làm là
những công ty vừa và nhỏ, đã bị đình trệ. Đây là một phần lý do tăng trưởng hiện
đang chậm lại, gần đây chính phủ đã thay đổi dự đoán tăng trưởng trong năm nay,
giảm còn 7,5%.
Quản lý kinh tế yếu kém hiện nay
là vấn đề hàng đầu trong số các vấn đề dài hạn mà Đảng đã bỏ qua. Không chỉ có
tiền lương được tăng lên đủ để bắt đầu ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của
các công ty Trung Quốc, mà còn do sự thiếu hụt lao động ở vành đai ven biển,
trung tâm tăng trưởng kinh tế. Sự thiếu hụt này một phần là do có nhiều cơ hội
hơn trong đất liền, nhưng vấn đề lớn nhất là dân số trong độ tuổi lao động sẽ
không gia tăng.
Có thể đổ lỗi cho chính sách một
con của chính phủ. Đây là vấn đề mà rất nhiều người ghê tởm ở mức độ cá nhân,
và trong tháng này, câu chuyện về một người phụ nữ bị buộc phải hủy bỏ đứa con
gái mình, đã được giới trẻ Trung Quốc phẫn nộ qua các lời bình luận trên mạng.
Trên mặt trận kinh tế, chính sách này có thể đã đẩy mạnh thu nhập của mỗi cá
nhân vào năm 1979, nhưng hiện nay nó làm cho xã hội Trung Quốc lão hóa nhanh,
điều đó sẽ làm giảm năng suất.
Kế đến là vấn đề tự do hóa thị
trường tài chính của Trung Quốc. Trong vài năm qua, đã nhiều lần Bắc Kinh đưa
ra gợi ý là họ sẽ quốc tế hóa đồng nhân dân tệ, nhưng điều đó dường như là một
lời hứa rỗng tuếch nếu họ không thể mở cửa thị trường vốn. Cho đến khi họ làm
được điều này, đến lúc đặt câu hỏi cho Trung Quốc, liệu các khoản tiết kiệm của
họ có thể được phân bổ tốt hơn hay không. Số lượng tài nguyên khổng lồ của
Trung Quốc đã bị khu vực công sử dụng không hiệu quả. Hay là họ sẽ sử dụng khối
tài sản [công] trị giá 1,5 ngàn tỷ đô la và bong bóng nợ của chính quyền địa
phương mà nhiều nhà quan sát nghĩ rằng sắp bùng nổ. Trong khi đó, các công ty
khởi sự nghiêm túc, giống như các nhà sản xuất nhỏ ở Ôn Châu, có nguy cơ bị bóp
nghẹt.
Đương nhiên là người dân Trung Quốc
lo ngại hệ thống này gian lận để làm lợi cho một ít nhóm người, và không có gì
làm ví dụ cho sự tỉnh ngộ này tốt hơn là những câu chuyện gần đây về tham
nhũng. Trường hợp Bạc Hy Lai trong năm nay có lẽ là sự kiện tồi tệ nhất, khi
người đứng đầu Trùng Khánh bị hạ bệ và vợ ông ta bị cáo buộc tội giết một doanh
nhân người Anh. Sự kiện này nói lên điều mà mọi người hoàn toàn biết: phần lớn
hệ thống này được che đậy cho các quan chức kiểm soát theo kiểu xã hội đen. Đảng
đang sắp xếp để chuyển giao quyền lực cho một thế hệ mới vào cuối năm nay, và đấu
đá giữa các phe phái trong nội bộ ở hàng chóp bu có thể làm cho những miếng
bánh tăng lớn hơn trong chiếc bánh kinh tế nhỏ hơn. Người dân Trung Quốc sẽ bị
bỏ mặc để tự chống chọi nếu cuộc chiến giữa các băng nhóm gia tăng, bởi họ
không có quyền sở hữu, hoặc không có một hệ thống pháp lý độc lập.
Chẳng có gì ngạc nhiên khi tầng lớp
trung lưu hiện nay bi quan hơn về tương lai, hoài nghi về chính phủ nhiều hơn
và ngày càng tập trung vào việc bảo vệ vị thế của họ. Những người Trung Quốc mà
tôi có dịp nói chuyện với họ hồi tuần trước, nói rằng, có cảm giác người dân
buông xuôi nhiều hơn là bất mãn đối với Đảng. Nếu sự mất lòng tin gia tăng, thì
một phản ứng chính trị như Thiên An Môn không thể bị loại trừ. Tầng lớp trung
lưu cực đoan ở thành thị có thể gia nhập vào lực lượng dân chúng ở vùng nông
thôn, những người đã thực hiện hầu hết các cuộc biểu tình đông đảo, khoảng
180.000 người, xảy ra hàng năm.
Có thể Đảng sẽ đối phó với vấn đề
này bằng cách đẩy mạnh trấn áp quần chúng, nhưng điều đó sẽ dẫn đến bất ổn
trong nước nhiều hơn. Cùng lúc, một nước Trung Quốc suy yếu có thể sử dụng quân
đội được hiện đại hóa của họ để tấn công ra nước ngoài, kích động chủ nghĩa dân
tộc để hướng sự tức giận ở trong nước [ra nước ngoài]. Điều đó chỉ làm cho
Trung Quốc bị cô lập trên toàn cầu. Dù mọi chuyện có diễn ra như thế nào đi nữa,
có thể là sự tàn sát ở trong nước hay ở nước ngoài, cũng đều đặt ra mối đe dọa
sống còn đối với Đảng.
Trong chuyến đi về phương Nam,
ông Đặng Tiểu Bình đã đưa ra cụm từ bất tử: “làm giàu là vinh quang“. Lãnh đạo
kế tiếp của Trung Quốc, ông Tập Cận Bình và những người kế nhiệm ông có thể nói
lại rằng, vẫn còn kiểm soát [quyền hành] là tuyệt vời.
Tác giả: ông Auslin là một học
giả tại Viện Doanh nghiệp Mỹ ở Washington và là người phụ trách mục bình
luận cho trang wsj.com. Liên lạc với ông ở Twitter @
michaelauslin
Nguồn: Wall Street Journal
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2012
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét