GIỮA LÒNG DÂN TỘC

Linh Mục Nguyễn Ngọc Tỉnh

Sàigòn 2-12-2009

Trí Nhân Media: Sau đây là một trích đoạn từ bài viết của Linh mục Pascal Nguyễn Ngọc Tỉnh, một bài giảng khơi dậy trách nhiệm của giáo dân trước khát vọng chung của dân tộc. Bài viết đã được đăng tải cách đây ba năm, tuy viết giảng đến giáo dân nhưng thực ra đây là một thông điệp kêu gọi sự đồng hành từ một vị tu sĩ gửi gấm đến tất cả chúng ta - những người Việt nam đang thờ ơ vô cảm , dùng mọi lý do để đứng ngoài  phong trào đấu tranh cho công lý, cho tự do dân chủ đất nước.

.   

Đặc biệt trong suốt năm 2007, khi phong trào dân oan đi đòi công lý rộ lên từ bắc chí nam, từ nông thôn đến thành thị, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. Khi nổi lên vụ khai thác bauxite, các nhà trí thức công khai bày tỏ ý kiến, yêu cầu Nhà Nước ngưng triển khai dự án, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. Khi những người mạnh dạn tố cáo tham nhũng, khi các nhà đấu tranh cho tự do dân chủ lần lượt theo nhau vào tù, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. Khi đi biểu tình chống Trung Quốc chiếm Hoàng Sa, Trường Sa, nhiều học sinh, sinh viên hay thường dân bị bắt, bị bỏ tù, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. 

Linh Mục Nguyễn Ngọc Tỉnh

Thân phận Việt Nam hôm nay

Trong mọi chế độ đảng trị, quyền lợi tối thượng là quyền lợi của đảng. Ưu tiên số một của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam hôm nay là giữ vị thế độc tôn của đảng bằng bất cứ giá nào. Mục tiêu tối hậu không phải là ích quốc lợi dân, nhưng là quyền và lợi của những người đang nắm giữ chức vụ ở mọi cấp. Đó là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thối nát, bất công của cái xã hội chúng ta đang sống hôm nay.

Trong bài viết mang tựa đề : Lạy Chúa con nghe đây của Phạm Minh Tâm (Diễn đàn Giáo Dân tháng 12 năm 2009), trong một đoạn văn không dài lắm, tác giả đã đưa ra một bức tranh u ám nhưng xác thực về đất nước, về hoàn cảnh sống của người Việt Nam hôm nay :

Đạo đức xã hội ngày càng băng hoại với việc phá thai nằm trong chính sách ; tuyệt đại đa số dân nghèo bị bỏ mặc bên ngoài hệ thống y tế công cộng ; hàng trăm ngàn trẻ em bị  đem đi xuất cảng cho thị trường ấu dâm ở các nước lân cận ; cũng hàng trăm ngàn cô gái bị bán đi làm một thứ nửa vợ hờ nửa mại dâm cho những người có tiền ở khắp nơi trên thế giới ; biết bao nhiêu thanh niên thiếu nữ bị các văn phòng dịch vụ làm môi giới buôn sức lao động của họ như thời xa xưa buôn bán nô lệ qua sự khuyến khích của Sở Thương binh Xã hội là nên đi lao động nước ngoài để cải thiện đời sống, và đã bị ngược đãi đến bỏ mạng ở xứ người ; rồi đất đai của cha ông bị cắt dâng ngoại bang như vụ việc thác Bản Giốc, suối Phi Khanh, quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa ; tệ hại hơn nữa là việc khai thác bauxite độc hại làm di luỵ đến khối dân vốn đã và đang bị ô nhiễm môi sinh trầm trọng v.v…

Cũng liên quan đến thân phận Việt Nam hôm nay, từ hải ngoại, nhà thơ Trần Trung Đạo ngậm ngùi :

“Dải đất Việt Nam

Nằm co ro như một kẻ ăn mày

Đang thoi thóp cuộc đời trên góc phố,

Như  giọt lệ chảy dài nhưng chưa nhỏ,

Như  chiếc lưng khòm Mẹ gánh cả  đời thương.”

Còn  ở trong nước thì cũng một nhà thơ, Trần Mạnh Hảo, đã kêu lên thống thiết :

“Có nơi đâu trên thế giới này

Như  Việt Nam hôm nay

Yêu nước là tội ác

Biểu tình chống ngoại xâm bị  ‘Nhà Nước’ bắt ?

Các anh hùng dân tộc ơi !

Ngô  Quyền, Trần Hưng Đạo ơi !

Nếu sống lại, các Ngài sẽ  bị bắt !

Ai cho phép các Ngài đánh giặc phương Bắc ?”

Có  thực sự đồng hành ?

Chỉ  cần nhìn lại những biến cố xảy ra trong những năm gần đây, ta phải đặt câu hỏi : Có thực sự Giáo Hội Công Giáo Việt Nam đang đồng hành với dân tộc, có thực sự người tín hữu Công Giáo Việt Nam đang sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc hay không ? 

Đặc biệt trong suốt năm 2007, khi phong trào dân oan đi đòi công lý rộ lên từ bắc chí nam, từ nông thôn đến thành thị, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. Khi nổi lên vụ khai thác bauxite, các nhà trí thức công khai bày tỏ ý kiến, yêu cầu Nhà Nước ngưng triển khai dự án, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. Khi những người mạnh dạn tố cáo tham nhũng, khi các nhà đấu tranh cho tự do dân chủ lần lượt theo nhau vào tù, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. Khi đi biểu tình chống Trung Quốc chiếm Hoàng Sa, Trường Sa, nhiều học sinh, sinh viên hay thường dân bị bắt, bị bỏ tù, Giáo Hội Công Giáo làm thinh. 

Thế thì câu hỏi đặt ra là trong những hoàn cảnh bức thiết đến như vậy, bi đát đến như vậy, trong khi những cá nhân, bất chấp bao phiền toái cho bản thân, bất chấp hiểm nguy cho tính mạng, dám can đảm đi đòi công lý, dám hiên ngang bày tỏ lập trường, mạnh mẽ nói lên lòng yêu nước, một niềm gắn bó với tiền đồ dân tộc, thì Giáo Hội Công Giáo, bắt đầu từ những người lãnh đạo, xem như chẳng có chi liên quan đến mình để mình phải bận tâm. Trong hoàn cảnh đó, làm sao chứng minh cho mọi người rằng Giáo Hội Công Giáo Việt Nam chúng ta đang sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc, đang đồng hành với dân tộc hôm nay ?

Đã thấy cánh én, chưa thấy mùa xuân

Mấy tháng sau khi được tấn phong giám mục, Đức Cha Phê-rô Nguyễn Văn Khảm có viết bài mang tựa đề Quan điểm Công Giáo về trách nhiệm của Giáo Hội trước các vấn đề xã hội đăng tải trên Vietcatholic, ngày 05-05-2009. 

Trong bài đó Đức Cha đã dựa vào học thuyết xã hội của Giáo Hội và viết : Các vấn đề chính trị và xã hội liên quan đến khía cạnh đạo đức là trách nhiệm đặc thù của Giáo Hội, chẳng hạn chiến tranh, tham nhũng, phá thai, gian dối… 

Chỉ ba ngày sau, trong bài Cánh én báo hiệu mùa xuân ?, cũng đăng tải trên Vietcatholic, ngày 08-05-2009, tôi đã đặt nghi vấn như vừa nêu. Bài viết của Đức Cha Khảm đã làm loé lên một tia hy vọng nơi người đọc. Nhưng sau bài đó, mọi sự lại “vũ như cẩn”, kể cả lúc xảy ra vụ Tam Toà đầy sóng gió. 

Có vẻ như các giám mục của chúng ta gặp nhau tại Rô-ma nhân chuyến đi ad limina đã dặn dò nhau luôn “đi theo lề phải”, nên mới xảy ra chuyện lạ đời là trong khi ở trong nước cũng như hải ngoại, người người bày tỏ tình hiệp thông với Tam Toà, các giám mục Việt Nam không hề có một vị nào hé răng mở miệng. Thì ra cánh én đã có đó, nhưng mùa xuân thì chưa.

Sám hối vì chưa đồng hành

Chung quanh đề tài Đồng hành với Dân Tộc, có một việc đáng được lưu ý dịp khai mạc Năm Thánh vừa qua tại Sở Kiện, Hà Nội, là trong nghi thức sám hối đêm diễn nguyện 23-11-2009, nội dung của hồi III, xin lỗi xã hội là như thế này :

Thưa bà con anh em lương dân không cùng tôn giáo.

Đức Giêsu Đấng sáng lập đạo công giáo đã dạy chúng tôi yêu thương mọi người, kể cả kẻ thù. Lẽ ra chúng tôi phải thực hiện tinh thần đó mọi nơi mọi lúc và với mọi người. Nhưng chúng tôi nhận thấy do vô tình hay cố ý, chúng tôi đã làm cho quý vị phiền lòng, chúng tôi đã thiếu sót nhiều trong nghĩa vụ yêu thương.

Chiều hôm nay, toàn thể Giáo Hội Công Giáo muốn nói lời xin lỗi về tất cả  những điều ấy, với tất cả  mọi người không phân biệt chính kiến, vị trí và tín ngưỡng tâm linh.

Chúng tôi xin lỗi mọi thành phần xã  hội, tôn giáo, vì chúng tôi  đã chưa đủ hòa mình và  đồng hành.

Chúng tôi xin lỗi người nghèo, người hẩm hiu xấu số, người khuyết tật, đau khổ vì  chúng tôi chưa đủ quan tâm.

(Vũ  viên chỗi dậy làm cử điệu theo điệp khúc…)

GIÁO HỘI CHÚNG CON XIN CHÂN THÀNH THÚ TỘI.

GIÁO HỘI CHÚNG CON XIN CÚI ĐẦU TẠ TỘI.

Không người tín hữu Công Giáo nào nghe những lời này mà  không muốn chảy nước mắt, vì có lẽ đây là lần đầu tiên trong lịch sử, Giáo Hội Công Giáo công khai nhận lỗi trong một cuộc lễ long trọng, vĩ đại, đầy ý nghĩa như thế này. Mong sao không chỉ có sám hối, nhưng còn phải thực sự dốc lòng chừa, và cụ thể hoá lòng sám hối ăn năn.

Trở  về với nguồn cội

“Dấu chỉ thời đại” mới nhất (theo kiểu nói của Đức Giáo Hoàng Gio-an XXIII) cho Giáo Hội Việt Nam tiếp theo sau đại lễ khai mạc Năm Thánh tại Sở Kiện, Hà Nội, có lẽ đó là việc Đại hội Giới Trẻ Tổng giáo phận Hà Nội năm nay được giáo phận Hưng Hoá đăng cai tổ chức, lại diễn ra ngay tại trung tâm lễ hội Đền Hùng ở Phú Thọ, vốn được xem như cái nôi, như nguồn cội của dân tộc Việt Nam kể từ thời dựng nước Văn Lang. 

Nghe đâu giáo phận Hưng Hoá đã ký hợp đồng với thành phố Việt Trì thuê sân vận động thành phố làm nơi tập trung, nhưng vào phút chót chính quyền lại yêu cầu dời địa điểm. Vì lý do gì thì không ai rõ, nhưng bản thân tôi thì tin là Thiên Chúa quan phòng đã muốn cho Giáo Hội Công Giáo Việt Nam ít là một lần được đến nơi tổ tiên của mình là các Vua Hùng dựng nước, vừa để công khai diễn tả niềm tin của mình, vừa để long trọng nói lên lòng gắn bó của mình với dân tộc, với quê hương đất nước. Đây là lần đầu tiên, hy vọng không phải là lần cuối cùng.

Kết luận

Nhân chuyến đi ad limina vừa rồi, ngày 23-06-2009, tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phao-lô ngoại thành, trước một cử toạ đông đảo, với sự hiện diện của tất cả các giám mục Việt Nam, Đức Cha Phao-lô Bùi Văn Đọc đã long trọng tuyên bố : “Sứ vụ chính yếu của chúng tôi hôm nay là sứ vụ loan báo Tin Mừng”. 

Trong số 85 triệu người Việt Nam hôm nay, người Công Giáo chưa tới 7 triệu, chiếm một tỉ lệ khá khiêm tốn. Và nếu sứ vụ chính yếu của Giáo Hội Công Giáo là “loan báo Tin Mừng”, thì cánh đồng truyền giáo thật bát ngát bao la. Nếu để đem Tin Mừng cứu độ đến cho loài người, Ngôi Hai Thiên Chúa đã chấp nhận chia sẻ kiếp người với chúng ta, từ đó, thánh Phao-lô đã muốn là Do-thái với người Do-thái, Hy-lạp với người Hy-lạp, các vị thừa sai đã chấp nhận lìa quê hương và gia đình đến với đất nước chúng ta, thì hôm nay đến lượt chúng ta, để hoàn thành sứ vụ loan báo Tin Mừng cho đồng bào ta, ta không thể có một lựa chọn nào đúng đắn hơn đường lối Thư Chung 1980 đã vạch ra, đó là “Đồng hành với Dân Tộc” hay “Sống Phúc Âm giữa lòng Dân Tộc”. 

Dựa vào phương châm, vào đường lối đã được đề ra cách đây 30 năm để rồi lượng giá và rút tỉa kinh nghiệm là việc làm không thể thiếu để có được những bước đi bền vững trên cánh đồng truyền giáo ngay giữa lòng Dân Tộc hôm nay.

Sài-gòn, ngày 02 tháng 12 năm 2009 

Pascal Nguyễn Ngọc Tỉnh ofm 

Blog BaCayTruc